Η αδιαφορία για την πολιτική και η ηθική χρεοκοπία των πολιτικών μας
Γράφει η Κρινιώ Καλογερίδου, Συγγραφέας
”Αχ, πατρίδα μου, δε θα σ’ αφήσουν ζωντανή, ότι αυτήνοι σε κυβερνούν κι άλλοι τοιούτοι, κι απ’ αυτούς κρέμεσαι. Η ψυχή τους ολουνών είναι η ίδια. Δόλον θυσιάζουν δια εσένα πλήθος, κι αρετή και πατριωτισμός τελείως. Και κιντυνεύεις. Μ’αυτά δε θα πας ομπρός…”, έγραφε με πόνο ψυχής στα ”Απομνημονεύματά” του ο στρατηγός Μακρυγιάννης οικτίροντας την πατρίδα του για τους πολιτικούς της εποχής του.
Κι αυτά τα προ 198 χρόνων λόγια του συγκλονίζουν όλους μας, γιατί είναι σαν να απηχούν τη δική μας σύγχρονη εποχή, όπου τα τελευταία τριάντα τουλάχιστον χρόνια έχουν περισσέψει σε βαθμό επικίνδυνο τα σύννεφα της πολιτικής διαφθοράς σ’ αυτόν τον τόπο και τα παραδείγματα ηθικής κατάπτωσης των λειτουργών του δημόσιου βίου μας.
Έτσι φτάσαμε στα χρόνια της παρακμής. Στα χρόνια όπου η χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία και την Πολιτική Επιστήμη βρίσκεται στο έλεος ανήθικων και ανάξιων πολιτικών στελεχών, που – με εφαλτήριο τον Νεποτισμό – προωθήθηκαν δια της εκάστοτε κομματικής τους νομενκλατούρας σε θέσεις-κλειδιά της διοίκησης και σε υψηλόβαθμα πόστα αδρά αμειβόμενα του κρατικού μας μηχανισμού, σε βάρος συχνά του συλλογικού καλού και συμφέροντος.
Και καθώς ο τυχοδιωκτισμός και η εξαπάτηση έγιναν πλέον συνήθης πρακτική μερίδας πολιτικών στελεχών διαφόρων κομμάτων, έχουμε σαν αποτέλεσμα μια εκφυλισμένη εικόνα πολιτικής πρακτικής, που επιδιώκει την ηθική σπίλωση των πολιτικών αντιπάλων δια της ”λάσπης στον ανεμιστήρα” και της κατασκευής σκανδάλων, επί τη βάσει των υπαρχόντων του ιδιωτικού βίου ή των Δημοσίων Οργανισμών του τόπου μας.
Η ανηθικότητα της πολιτικής, βέβαια, δεν αποτελεί ένα περιθωριακό, μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά σύμφυτο με την άσκηση εξουσίας, που γιγαντώνεται από το σύστημα. Πρόκειται, θα ‘λεγε κανείς για σύγχρονη επιδημία από την οποία νοσούν διαχρονικά οι ηγεμονικές δυνάμεις που νέμονταν πάντα την εξουσία, για τις οποίες είχαν γράψει στα έργα τους ο Πλάτων (”Πολιτεία”) και ο Αριστοτέλης (”Πολιτικά”).
Ο Σταγειρίτης μάλιστα φιλόσοφος, που ήταν και δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υποστήριζε ότι η άσκηση εξουσίας συνοδεύεται από αγριότητα (υπονοώντας την επιβολή της ισχύος της στους ανίσχυρους πολίτες), κάτι που διαπιστώσαμε κι εμείς ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της οκταετίας της μνημονιακής περιόδου.
Επειδή όμως η διαφθορά συμβάδιζε από αρχαιοτάτων χρόνων με την πολιτική ισχύ, ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης συμβουλεύει στην τραγωδία του ”Ερεχθεύς”: ”Ποτέ μη δίνεις την εξουσία στους εξαχρειωμένους, γιατί παραφουσκώνουν απ’ το δημόσιο χρήμα και γίνονται αλαζονικοί από τη δύναμη που αποκτούν”.
Δείγμα αυτής της αλαζονείας είναι ο αμοραλισμός. Ειδικά στην εποχή τη δική μας, την εποχή του επαναστατικού μηδενισμού και ισοπεδωτισμού που βιώνουμε, γνωρίζει ιδιαίτερη άνθιση ο πολιτικός αμοραλισμός (ενδεικτική η συμπεριφορά του πρώην πρωθυπουργού κ. Τσίπρα στο Μάτι το καλοκαίρι του ’18), λόγω της οικονομικής χρεοκοπίας και της χρεοκοπίας των ιδεολογικοπολιτικών συστημάτων των πολιτικών θεωριών που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα.
Ασφαλώς σε καθεστώς προϊούσας κρίσης, όπως αυτό της οκταετίας των μνημονίων, βρήκαν βολική δικαιολογία πολλοί την πολιτική ανηθικότητα, για να εγκαταλείψουν την πολιτική και να παίξουν το ρόλο ”ελεύθερου σκοπευτή”, που ασκεί κριτική στους εκάστοτε κυβερνήτες, ανάλογα με την κομματική τους προέλευση και τα συμφέροντά τους.
Το σημερινό πολιτικό σύστημα και οι υποστηρικτές του, βέβαια, προσπαθούν να μας πείσουν για την ασημαντότητα ή τη ματαιότητα της πολιτικής ηθικής. Κι αυτή είναι μια ένδειξη-πρόκληση της παγκοσμιοποίησης, που απαιτεί θυσίες των πολιτών στο βωμό των σύγχρονων απαιτήσεων διακυβέρνησης, οι οποίες κινούνται στα όρια του αμοραλισμού.
Σ’ αυτήν την περίπτωση όμως, η αποκοπή της ηθικής απ’ την πολιτική ”έχει την ίδια αξία με μια χούφτα λάσπη απ’ την οποία ο χρυσοθήρας αφαιρεί εντελώς το χρυσάφι”. Αποτέλεσμα αυτού είναι η επικράτηση ενός ληστρικού, αναξιοκρατικού συστήματος, που δε λογοδοτεί σε κανέναν και φθείρει, εκμαυλίζει την κοινωνία.
Έτσι αυτή παραπλανάται και μαθαίνει να δίνει σημασία στο ”φαίνεσθαι” κι όχι το ”είναι”, στις εντυπώσεις και τον λόγο τον λαϊκιστικό και δημαγωγικό κι όχι τον ειλικρινή και τίμιο. Με το δεδομένο αυτό, επιλέγει τους λάθος πολιτικούς για να κυβερνήσουν.
Επιλέγει πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για τα δικά τους φιλόδοξα σχέδια και ακολουθούν τον δρόμο του μακιαβελισμού στην άσκηση εξουσίας. Δεν έχουν δηλαδή ηθικούς φραγμούς και χρησιμοποιούν θεμιτά και αθέμιτα μέσα, για να μείνουν σ’ αυτήν και να καρπωθούν τα οφέλη της.
Σε αντιδιαστολή με την κάστα αυτή των διεφθαρμένων πολιτικών που έχουν ως αυτοσκοπό την εξουσία, υπάρχει ευτυχώς και μια άλλη των ηθικών εκπροσώπων της εκτελεστικής εξουσίας, που δεν προτίθενται να κλέψουν, να αρπάξουν να εξαπατήσουν τον κόσμο και τους πολιτικούς αντιπάλους τους.
Πολιτικούς που κάνουν αυτό που απαιτούσε ο Στωικός Χρύσιππος απ’ τους αθλητές σε αγώνα δρόμου. Να καταβάλουν, δηλαδή, κάθε προσπάθεια για να νικήσουν, χωρίς να εμποδίζουν τους αντιπάλους τους βάζοντάς τους ”τρικλοποδιά” ή ”καθυστερώντας τους με τα χέρια”.
Και όλα αυτά με όπλο τη βρώμικη προπαγάνδα και τον ”κιτρινισμό” των Μέσων της, που περιλαμβάνει από ”λάσπη στον ανεμιστήρα” μέχρι κατασκευασμένα σκάνδαλα, τα οποία έχουν σκοπό να πλήξουν τους πολιτικούς αντιπάλους στο ηθικό υπογάστριό τους, στις ιδέες, την ακεραιότητα και τις προθέσεις τους.
Τώρα θα μου πείτε πως είναι ουτοπία να προσδοκούμε στην εποχή μας την απόλυτη αναγωγή της πολιτικής στην ηθική, έστω κι αν η δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα που επιτρέπει τη μέγιστη δυνατή προσέγγιση των απαιτήσεων της ηθικής και εκείνων της πολιτικής.
Έχετε δίκιο, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Και σαν τέτοιοι πρέπει να παραδεχτούμε πως το χάσμα ανάμεσα στην πολιτική και την ηθική δεν πρόκειται να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά ούτε στο πλαίσιο μιας ποιοτικής δημοκρατίας, που λειτουργεί με βάση τον ρεαλισμό και τον ιδεαλισμό.
Με βάση αυτά τα δυο τελευταία και την ειλικρίνειά μας, λοιπόν, πρέπει να παραδεχτούμε εμείς οι πολίτες ότι δε φτάσαμε στη χρεοκοπία τυχαία. Χρεοκοπήσαμε γιατί μας χρεοκόπησαν οι πολιτικοί που διαλέξαμε να μας κυβερνούν αποδεχόμενοι την πελατειακή τακτική τους, έστω κι αν αυτή συνδεόταν με διαφθορά, μίζες, παράνομο πλουτισμό, και αναξιοκρατικές επιλογές προσωπικού.
Το ζήτημα βέβαια της εκμετάλλευσης των πολιτικών θέσεων ευθύνης από ανθρώπους με μειωμένο ηθικό βάρος είναι τόσο παλιό, όσο και η ιστορία μας. Είναι διαχρονικό και δεν αφορά μόνο τη χώρα μας, αν και στις άλλες έχουν γίνει δραστικότερα βήματα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στην πολιτική ζωή των χωρών τους.
Από τη δική μας ωστόσο πολιτική εμπειρία μπορούμε να καταλήξουμε εκ των υστέρων σε κάποια βασικά συμπεράσματα, που τα αντλούμε απ’ την προμεταπολιτευτική και μεταπολιτευτική μας ιστορία. Στην πρώτη περίοδο, την περίοδο της Χούντας, έγινα ουκ ολίγα σκάνδαλα πολιτικής ηθικής, γιατί ακούμε συχνά-πυκνά να μνημονεύονται με… επαίνους οι συνταγματάρχες:
– Η Χούντα, λένε, φρουρούσε σαν κέρβερος το δημόσιο χρήμα και έκανε χριστή διοίκηση…
– Σε αντίθεση με τα σημερινά λαμόγια, οι Απριλιανοί δεν έκλεψαν, δεν έκαναν περιουσίες… Γι’ αυτό μας χρειάζεται ένας Παπαδόπουλος…
– Επί Χούντας ο κόσμος έτρωγε ψωμί. Τότε δεν υπήρχε οικονομική κρίση στην Ελλάδα, όπως σήμερα…
Λένε…, αλλά είναι ΜΥΘΟΣ όσα λέγονται!!!.. Κατασκευασμένα ψεύδη απ’ τους θιασώτες της απριλιανής δικτατορίας του ’67… Οι αποδείξεις αήθους πολιτικής κατά την περίοδο εκείνη ήταν ήδη πολλές, αλλά δεν έβγαιναν στο φως της δημοσιότητας λόγω λογοκρισίας του τύπου.
Απ’ την πρώτη κιόλας στιγμή, πρώτα απ’ όλα, οι συνταγματάρχες νομοθέτησαν την αύξηση των αποδοχών τους σε όλα τα κλιμάκια της εξουσίας τους. Έπειτα βόλεψαν σε υψηλόβαθμες θέσεις του δημοσίου τους συγγενείς και τους φίλους τους, προσεταιρίστηκαν τους κροίσους της εποχής τους και έκαναν business μαζί τους, υπέγραψαν τερατώδεις συμβάσεις και έχτισαν μεγαλοπρεπείς ναούς εκμεταλλευόμενοι τα θρησκευτικά συναισθήματα των Ελλήνων, για να αποδέχονται τα πεπραγμένα τους χωρίς αντιδράσεις.
Η ευεργεσία της Χούντας προς τον Μακντόναλντ και το σκάνδαλο με τα κρέατα του Μπαλόπουλου είναι ενδεικτικά των μεγάλων σκανδάλων, που ολοκληρώνουν τη μικρή ιστορική αναδρομή μας στο χθες, ώστε να φτάσουμε στην Μεταπολίτευση και τη χορεία σκανδάλων του πρόσφατου σχετικά παρελθόντος.
Ναι, η αλήθεια είναι πως η χορεία αυτή χτίστηκε σε γόνιμο έδαφος και ευδοκίμησε ιδιαίτερα στα χρόνια της ΠΑΣΟΚοκρατίας, που τα χαρακτήριζε η ψευδαίσθηση της υλικής ευημερίας (σε συνθήκες υπερδανεισμού) και μιας θάλασσας νέας ρευστότητας η οποία συνέπεσε με την ”Αλλαγή” σκυτάλης στην εξουσία υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου…
Οι ευκαιρίες να βάλει κανείς το ”δάχτυλο στο μέλι” ήταν, ασφαλώς, αναρίθμητες και αυτό προκάλεσε την παραβατική συμπεριφορά πολιτών και πολιτικών απέναντι στο δημόσιο χρήμα. Προκάλεσε μια αναμόχλευση των ατομικών ή συλλογικών διαθέσεων απέναντι στο απρόσωπο και διογκωμένο από χιλιάδες προλήψεις κράτος, που δεν αυτοπροστατευόταν, αλλά αντίθετα ήταν γόνιμο έδαφος για σκάνδαλα, μίζες και άλλα φαινόμενα διαφθοράς, τα οποία ήρθαν στο φως της δημοσιότητας αργότερα…
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα της μείωσης του ρόλου της ηθικής στην πολιτική μας ζωή είναι το γεγονός της ανάθεσης του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (του κορυφαίου ‘υπουργείου της μίζας’) από τον ”άμεμπτο” π. πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη στον εσωκομματικό του αντίπαλο για την αρχηγία στο ΠΑΣΟΚ Άκη Τσοχατζόπουλο, τη στιγμή που ήταν κοινό μυστικό ότι αυτός ”έκανε business με την πολιτική όπου κι αν πήγαινε”…
Η διαφθορά επί διακυβέρνησης των… ”πρασίνων” έφτασε, πράγματι, στο απόγειό της, αφού ήταν λίγοι αυτοί που διαχειρίστηκαν σωστά και άμεμπτα το δημόσιο χρήμα. Φαινόμενα όμως αδιαφάνειας και διαφθοράς των ελεγκτικών μηχανισμών είχαμε και επί Κώστα Καραμανλή, όμως τα μεγάλα ”σκάνδαλα” της διακυβέρνησής του (Βατοπέδι και δομημένα ομόλογα) αποδείχθηκαν δικαστικά έωλα, κατασκευασμένα από το ΠΑΣΟΚ για μικροπολιτικούς λόγους.
Έκτοτε μεσολάβησε η μνημονιακή περίοδος, που λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και των επισταμένων ελέγχων για διαρροή χρημάτων απ’ τον κρατικό κορβανά, ο οποίος ήταν πλέον αφυδατωμένος, δεν άφηνε περιθώρια για αξιομνημόνευτα σκάνδαλα κατάχρησης του δημόσιου χρήματος.
Το ίδιο συμβαίνει και με το τελευταίο υπό δικαστική διερεύνηση, αυτό της Novartis, που αποδείχθηκε εν πολλοίς σκευωρία ως προς το πολιτικό σκέλος του, αλλά παραμένει παγκόσμιο ιατροφαρμακευτικό σκάνδαλο, που αφορά και την Ελλάδα, γιατί έχει να κάνει με την καταλήστευση των δημοσίων ταμείων της.
Καταληκτικά οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η αντιμετώπιση της διαφθοράς είναι δυσεπίλυτο θέμα κι ότι μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν μειωθεί το αντικείμενό της, δηλαδή το κράτος και οι δαπάνες του, στο ύψος που θα αντιστοιχεί την παραγωγική βάση της εθνικής μας οικονομίας.
Όμως αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιλεγεί ως λύση από ελληνική κυβέρνηση για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να παραμείνει στην εξουσία όποιος αποπειραθεί να πειράξει την ”ιερή αγελάδα” του δημοσίου…
”Κρινιώ Καλογερίδου” (Βούλα Ηλιάδου)
