Το βραχυπρόθεσμο και το μακροπρόθεσμο στα ελληνοτουρκικά

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, σύμβουλος επιχειρήσεων – συγγραφέας

Τι ήταν τελικά αυτή η επίσκεψη αστραπή του Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα; Γιατί κρίθηκε αναγκαία από Τουρκικής πλευράς και τι προσδοκά η χώρα μας, βρσχυπρόθεσμα και κυρίως μακροπρόθεσμα;

Είναι δεδομένο ότι χρόνια προβλήματα δεν λύνονται με επιμέρους συμφωνίες φιλίας σε άσχετους τομείς με τον πυρήνα των εθνικών ζητημάτων, ούτε με καλές επικοινωνιακές εντυπώσεις και προσεγμένες δηλώσεις που αποφεύγουν οποιαδήποτε επίμαχη διαφορά. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο οι θέσεις κάθε πλευράς παραμένουν, προς το παρόν, δεδομένες κι όσα υποθέτουμε για πιθανές μελλοντικές συμφωνίες σχετικά με την υφαλοκρυπίδα και την ΑΟΖ, με συμβιβαστική διάθεση από ελληνικής πλευράς, παραμένουν στη σφαίρα της φαντασίας.

Στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η Ελλάδα αποζητά ένα πρόσκαιρο κλίμα ηρεμίας για να κατορθώσει να επιτύχει σε ποιο ομαλό περιβάλλον την οριστική μετάβαση στην οικονομική ανάκαμψη και η Τουρκία συναινεί σε αυτή τη συνθήκη γιατί έχει ανάγκη τόσο την οικονομική όσο και την αμυντική στήριξη της Δύσης, κυρίως όσον αφορά την ολοκλήρωση της αγοράς των F–16 από τις ΗΠΑ. Μια συνειδητή αποσιώπηση της πραγματικότητας για ένα εύλογο διάστημα προωθώντας αυτή την εικόνα διεθνώς, δίνει και στα δύο μέρη το χρονικό περιθώριο και την θετική αντίδραση των συμμαχιών, ώστε να αφιερωθούν απερίσπαστα σε αυτούς τους πιο άμεσους και επιτακτικούς στόχους.

Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το πώς θα κινηθεί κάθε πλευρά αφού εκπληρωθούν αυτοί οι στόχοι κι αν έχει υπάρξει κάποιος ανομολόγητες οδικός χάρτης, αλλά η ιστορική γνώση μάς επιτρέπει να μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι στην ουσία των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν θα έχουν αλλάξει και πολλά. Τι ακριβώς είναι δυνατόν να έχει αλλάξει στον γείτονα σου που έχει υπογράψει ένα παράνομο σύμφωνο με τη Λιβύη κι ετοιμάζεται να στείλει τρυπάνια σε περιοχές που ανήκουν στην ελληνική ΑΟΖ; Τι ακριβώς θα συζητήσεις με κάποιον που θεωρεί τη διχοτόμηση της Κύπρου ως τη μόνη λύση, ενισχύοντας τον αποικισμό και τη στρατιωτική δύναμη στο νησί;

Εκτός εάν κάποιοι θεωρούν ότι το επόμενο βήμα από ελληνικής πλευράς είναι ένα βρσχυπρόθεσμο επικοινωνιακό εργαλείο είναι δυνατόν να μετατραπεί σε μόνιμη εθνική στρατηγική, αλλοιώνοντας την διαχρονική φυσιογνωμία της εξωτερικής μας πολιτικής και της προστασίας των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ορισμένοι έτσι ερμηνεύουν πχ την απροειδοποίητη περικοπή στρατιωτικών δαπανών αλλά οι ερμηνείες δεν ασκούν πολιτική κι έως ότου υπάρξουν συγκεκριμένες σχετικές κινήσεις κανείς δεν δικαιούται να αμφισβητεί τις κυβερνητικές προθέσεις.

Αυτή την μακροπρόθεσμη ασυμβατότητα σε σχέση με τις βραχυπρόθεσμες τακτικές επεσήμανε κι ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Δεν υπήρξε ποτέ, επί της αρχής, αρνητής του διαλόγου. Οι συνθήκες δεν μοιάζουν πρόσφορες για κάτι παραπάνω από πρόσκαιρη κατευναστική διάθεση προς όφελος άλλων προτεραιότητων. Αρκεί αυτή η κατευναστική διάθεση να μην εκλαμβάνεται από την άλλη πλευρά ως εγγενής αδυναμία και δημιουργία κλίματος για επώδυνους συμβιβασμούς.