Το κρυφό μήνυμα Δραγασάκη

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Εν μέσω σημαντικών εθνικών εξελίξεων, ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία η παρέμβαση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Δραγασάκη. Σε λίγες λιτές, μεστές, στοχευμένες προτάσεις περιέγραψε το διαρκές πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών που ήρθε για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια. Μόνο που με την ευκαιρία της διερεύνησης, μαζί με τους Θεσμούς, του νέου τρόπου διαχείρισης του εύφλεκτου εκρηκτικού μηχανισμού που λέγεται κόκκινα δάνεια, εκτοξεύθηκε και μια ασύμμετρη απειλή για κούρεμα καταθέσεων.

Πραγματική πιθανότητα; Αφελής αναμόχλευση μιας ανύπαρκτης προοπτικής; Υπενθύμιση ενός μεγαλύτερου κακού για να είναι ευκολότερος ο συμβιβασμός με ένα κάπως μικρότερο κακό; Μήπως τελικά μόνο τυχαία δεν ήταν η αναφορά Δραγασάκη στο κούρεμα ως τρίτη δυνητική πηγή κάλυψης ενός νέου κεφαλαιακού κενού στο τραπεζικό σύστημα; Μήπως προμήνυε άλλες εξελίξεις και με το συγκεκριμένο υπονοούμενο ήθελε να θέλει έμμεσα το ουσιαστικό δίλημμα;

Εδώ και τουλάχιστον ενάμιση χρόνο έγραφα ότι είναι πολύ πιθανό οι τράπεζες να χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση γύρω στα 5 δισ. Δείτε ενδεικτικά το Κάτι περίεργο συμβαίνει στην ελληνική οικονομία. Οι μειωμένες αναπτυξιακές επιδόσεις, τα περαιτέρω συρρικνωμένα εισοδήματα και οι κεφαλαιακοί έλεγχοι, επέτειναν ένα ζήτημα που βρισκόταν σε μια σχετική ύφεση στα τέλη του 2014. Οι ατυχείς χειρισμού της σημερινής κυβέρνησης έφεραν μια αχρείαστη ανακεφαλαιοποίηση μαζί με την απαξίωση των μετοχών του ΤΧΣ και της χρηματιστηριακής αξίας των τραπεζών.

Σήμερα επιχειρείται η συγκράτηση του κόστους λειτουργίας μέσω κλεισίματος αρκετών υποκαταστημάτων και εθελουσίας εξόδου χιλιάδων υπαλλήλων. Το μεγάλο αγκάθι παραμένει το χαρτοφυλάκιο των κόκκινων δανείων. Κι αν στην περίπτωση των επιχειρηματικών ίσως η “λύση” βρίσκεται και στην απόκτηση μεριδίου από funds σε εταιρείες που θα μπορούσαν να αναδιοργανωθούν και να μετατραπούν και πάλι σε υγιείς παραγωγικούς φορείς, για τα στεγαστικά το ζήτημα είναι πιο πολύπλοκο.

Η ομπρέλα  προστασίας που λεγόταν “νόμος Κατσέλη” με τις όποιες επιμέρους τροποποιήσεις αποτελούσε επί χρόνια σανίδα σωτηρίας για την πρώτη κατοικία εκατοντάδων χιλιάδων συμπολιτών μας. Πλέον οι πιέσεις είναι πολλές, από πλευράς δανειστών, για την οριστική κατάργηση του και μια πολύ πιο ελαστική μορφή κάλυψης για λίγους με πολύ σφιχτά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Κι αν κανείς μας δεν επιθυμεί οι κατά σύστημα κακοπληρωτές κρύβονται πίσω από τις όποιες ρυθμίσεις, το απότομο άνοιγμα των πλειστηριασμών για την πλειοψηφία των ενυπόθηκων δανείων κρύβει κινδύνους και αδικίες. Ειδικά για περιπτώσεις ανθρώπων που όχι απλά πήραν ένα λελογισμένο ρίσκο κι απέτυχαν στις προβλέψεις τους αλλά για οικογένειες που δεν μπορούσαν να προγνώσουν τον τριπλασιασμό της ανεργίας και την μείωση των εισοδημάτων κατά 35%!

Ο Δραγασάκης λοιπόν γνωρίζει ότι θα υπάρξουν κοινωνικές και εσωκομματικές αντιδράσεις για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα. Και θέτει προκαταβολικά την κοινωνία και κυρίως τους βουλευτές προ των ευθυνών τους. Εκβιάζει, ουσιαστικά, ότι αν δεν συναινέσουν στο νέο καθεστώς προστασίας θα πέσει επί της κεφαλής της χώρας ο “μετεωρίτης” που λέγεται νέα ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος. Κι επειδή οι μέτοχοι δεν δείχνουν τη διάθεση να συνεισφέρουν ξανά, και αν ξοδευτεί το χρηματοδοτικό μαξιλάρι θα προκύψει αδυναμία κάλυψης των δανειακών αναγκών στις αρχές του 2020, σε περίπτωση ατυχήματος θα την πληρώσουν οι καταθέτες. Κι αυτό θα έχει μεγαλύτερο κοινωνικό και εκλογικό αντίκτυπο.

Υπάρχει βέβαια κι ένα ακόμη θέμα. Θεωρητικά η κυβέρνηση θα επιθυμούσε την πλήρη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων πριν τις εκλογές. Αν όμως παραμένει άλυτο το θέμα των κόκκινων δανείων και υπαρκτό το ενδεχόμενο τραπεζικής κατάρρευσης η πλήρης πρόσβαση στις καταθέσεις όχι μόνο θα ανασχέσει τη σημερινή αύξηση τους αλλά θα οδηγήσει σε μεγάλη απόσυρση ποσών.

Δεν είμαι σίγουρος αν περαιτέρω συγχωνεύσεις αρκούν για να ισχυροποιήσουν άμεσα το χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά βρισκόμαστε σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή. Η λεπτή γραμμή ανάμεσα στη βιωσιμότητα των τραπεζών και στη δημιουργία μιας σειράς ανθρώπινων δραμάτων δεν πρέπει να ξεπεραστεί, ούτε να αφεθεί στους προεκλογικούς σχεδιασμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Τεχνοκρατικές λύσεις υπάρχουν…