Συμπερίληψη vs συμπληρωματικότητα

Γράφει ο Απόστολος Τσιμογιάννης

Πολλοί θεωρούν , ότι η «ταυτότητα», βάση της θεωρίας της συμπερίληψης, είναι θεμελιακή έννοια. Στη πραγματικότητα, θεμελιακή έννοια είναι η συμπληρωματικότητα. Όταν μιλάμε για ανθρώπους, πρέπει να καταλάβουμε ότι η «ταυτότητα» είναι σημαντική σ’ ένα κοινωνικό σύστημα που θέλει να κάνει μια καταγραφή και ουσιαστικά μια αντιστοίχιση ανθρώπων και αριθμών.

Όταν ο Θεός έπλασε την Εύα, ήθελε να προσφέρει κάποια συντροφιά, κάποια συνδρομή στον Αδάμ. Ήθελε να συμπληρώσει το αρχικό του δημιούργημα. 

Μια παλάμη συμπεριλαμβάνει (συμπερίληψη) πέντε διαφορετικά δάχτυλα, όχι ίσα μεταξύ τους, που το καθένα έχει το ρόλο του και αλληλοσυμπληρώνονται, ώστε η παλάμη να είναι λειτουργική. Σε αντίθετη περίπτωση, πέντε ίσα δάκτυλα, που θα συμπεριλαμβάνονταν σ’ αυτή, χωρίς να μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους, θα καθιστούσαν τη παλάμη άχρηστη.

Αρχικά οι άνθρωποι ζούσαν μόνοι και ο καθένας προσπαθούσε να επιβιώσει. Κατάλαβαν όμως κάποια στιγμή, ότι μαζί, συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο, θα έκαναν τη ζωή τους πιο εύκολη και βεβαίως πιο ασφαλή.

Η «συμπερίληψη» ως χρήση σε κοινωνικό επίπεδο είναι επίσης, μια εντελώς αντιδημοκρατική πράξη, καθώς επιχειρεί να αποδώσει ιδιότητες, δικαιώματα, δυνατότητες, που έρχονται σε αντίθεση με μικρότερες ή μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες, εξισώνοντας ανόμοια και αφύσικα πράγματα. Εν κατακλείδι υπονομεύει τη κοινωνική συνοχή, προκαλώντας το αίσθημα περί δικαίου και ανοίγοντας το δρόμο για περισσότερες κοινωνικές αντιπαραθέσεις. Η επιβολή της με νομικά ή άλλα μέσα επιβεβαιώνει το ρητό «διαίρει και βασίλευε». 

Η συμπερίληψη, οδηγεί σε μοναχικούς δρόμους, σε ατομικισμό και σε ψευδαισθήσεις. Σταδιακά στέλνει τον άνθρωπο στη ζούγκλα της πρωτόγονης ζωής, εκεί όπου ο καθένας κινείται από εγωκεντρικά και ενστικτώδη κίνητρα, αδιαφορώντας για τον άλλο. Καλύπτεται μάλιστα με το μανδύα της «ελευθερίας έκφρασης», έξω από κοινωνικά πλαίσια και όρια.

Στο επίπεδο της ανθρωπότητας, θεμελιώδης έννοια , είναι αυτή της συμπληρωματικότητας, γιατί μόνο αυτή επιτρέπει τη συμβατότητα και την ικανότητα να λειτουργούμε μαζί με τον άλλο, να παράγουμε έργο, μέσω συνεργασιών ή συνεργειών.

Η «συμπληρωματικότητα» είναι ένας από τους πυλώνες της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής, αφού «σπρώχνει» τους πολίτες σε περισσότερη συνεργασία και αλληλεξάρτηση, αφοπλίζει μερικώς τον εγωκεντρισμό, περιορίζει τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Ταυτόχρονα ευνοεί την αλληλεγγύη, το σεβασμό, την ειρηνική συνύπαρξη και τη συμπόρευση σε ένα κοινό σκοπό, ένα όραμα.

Έτσι οδηγεί τις κοινωνίες σε ανάπτυξη, πρόοδο, ικανοποίηση από την ομαδική προσπάθεια .

Σε μια εποχή όπου οι πόλεμοι έχουν επανέλθει, η φτώχια , η πείνα και η ανεργία διογκώνονται, η τεχνητή νοημοσύνη περιθωριοποιεί τον άνθρωπο, ενώ ταυτόχρονα οικονομικοί κολοσσοί γιγαντώνονται περισσότερο και ελέγχουν τα «δεδομένα», οι λαοί οφείλουν να αφυπνιστούν και να συνεργαστούν, συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο για τη δική τους προστασία.