Στόχος όλων μας η μείωση του αντίκτυπου των απορριμμάτων

Η μείωση ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (ν. 4736/20-10-2020), όπως και το ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων (ν. 4819/23-09-2021), αποτελούν πρόσφατους νόμους και τα μέτρα για την πρόληψη και τη μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου αυτών έχουν αρχίσει χρονικά να εφαρμόζονται.

Επειδή τα χρονικά περιθώρια της εφαρμογής κάποιων διατάξεων των δυο νόμων στενεύουν, αρχές της νέας χρονιάς, οι πολίτες, επιχειρηματίες, φορείς πρέπει να δουν τι γίνεται σήμερα και τι πρέπει να κάνουν στο εξής. Όσοι υπόχρεοι δεν είναι έτοιμοι, πρέπει να επιταχύνουν τις διαδικασίες και δράσεις εφαρμογής των νέων υποχρεώσεών των που απορρέουν από την νομοθεσία και να δρομολογήσουν την υλοποίησή τους.

Πιο αναλυτικά, από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών, κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και λιανικού εμπορίου, οι οποίες πωλούν τρόφιμα και ποτά. Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος και ορίζεται σε τέσσερα λεπτά πλέον Φ.Π.Α.

Οι επιχειρήσεις (Κ.Υ.Ε. – Λιανικού Εμπορίου, κλπ.) υποχρεούνται, α) να αναγράφουν ότι τα προϊόντα αυτά υπόκεινται σε εισφορά, με αναγραφή του ποσού της, β) να αναγράφουν σε εμφανές σημείο προς τον καταναλωτή, ότι διατίθενται επαναχρησιμοποιήσιμες εναλλακτικές λύσεις, προς αποφυγή της κατανάλωσης πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, γ) κατά την πώληση μη συσκευασμένων τροφίμων και ποτών να εξυπηρετούν τον καταναλωτή με τη χρήση δικών του. επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων, σε αντικατάσταση των προϊόντων πλαστικών μίας χρήσης εφόσον το ζητήσει, δ) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή και ε) να το αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης των τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία.

Από την 1η Ιανουαρίου 2022: α) οι εγκαταστάσεις που αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά και παράγουν απόβλητα τροφίμων που ανήκουν στην κατηγορία 02 του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ), όπως οι μονάδες επεξεργασίας και μεταποίησης τροφίμων, β) οι αγορές που παράγουν απόβλητα τροφίμων που εντάσσονται στον κωδικό ΕΚΑ 20 03 02, όπως οι κρεαταγορές, οι ιχθυαγορές και οι λαχαναγορές, γ) οι υπεραγορές τροφίμων (super market), δ) τα κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα άνω των εκατό (100) κλινών ε) οι μονάδες υγειονομικής περίθαλψης, όπως νοσοκομεία, κλινικές και θεραπευτήρια, κατηγορίας Α’, στ) οι ξενώνες, όπως νεότητας, ατόμων ειδικών ομάδων, γηροκομεία, ζ) οι επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των (300.000 €), η) οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης – ΚΥΕ, με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των (500.000€), ακολουθούν την ιεράρχηση των αποβλήτων τροφίμων αναφορικά με τις δραστηριότητες τους και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής, σε τυποποιημένες ηλεκτρονικές φόρμες των οποίων διασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα με το Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ).

Εξάλλου, από 1/1/2022, οι φορείς της γενικής Κυβέρνησης οργανώνουν τη χωριστή συλλογή χαρτιού, με σκοπό την ανακύκλωση, εντός των κτιρίων στα οποία στεγάζονται ή άλλων χώρων και εγκαταστάσεων για τα οποία φέρουν την ευθύνη λειτουργίας. Από την 5η Ιανουαρίου 2022, οι κάτωθι φορείς, υποχρεούνται να εφαρμόσουν τη χωριστή συλλογή των αποβλήτων συσκευασίας (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί) σε διακριτά ρεύματα (ως φορέας λειτουργίας νοείται ο κάτοχος της αντίστοιχης άδειας λειτουργίας): α) Οι φορείς λειτουργίας κινηματογράφων, θεάτρων, συναυλιακών χώρων, αθλητικών εγκαταστάσεων, εμπορικών κέντρων, συνεδριακών κέντρων, κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων που διαθέτουν τουλάχιστον εκατό (100) κλίνες (τουλάχιστον για τις πλαστικές συσκευασίες, σε κάθε δωμάτιο), εγκαταστάσεων εκπαίδευσης, πανεπιστημίων, νοσοκομείων και κλινικών, αεροδρομίων, λιμανιών, κεντρικών σιδηροδρομικών σταθμών, επιβατηγών – οχηματαγωγών πλοίων, β) τα καταστήματα μαζικής εστίασης παρασκευής και προσφοράς πλήρους γεύματος, με δυνατότητα άνω των εκατό (100) εξυπηρετούμενων ατόμων, γ) Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α’ βαθμού οργανώνουν τη χωριστή συλλογή των αποβλήτων συσκευασίας σε διακριτά ρεύματα, σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις, παιδικές χαρές, βρεφονηπιακούς σταθμούς και άλλες δημοτικές εγκαταστάσεις συνάθροισης κοινού.

Η χωριστή συλλογή πραγματοποιείται σε περιέκτες κατάλληλου μεγέθους και κατάλληλου χρωματισμού. Η μη εφαρμογή, καθώς και η μη σωστή εφαρμογή των νέων μέτρων, επιφέρει κυρώσεις με χρηματικά πρόστιμα στους παραβάτες των κανόνων.

Ο μεγάλος στόχος για όλους μας πρέπει να είναι η πρόληψη και μείωση του αντίκτυπου των αποβλήτων (στερεών, υγρών, αερίων) στο περιβάλλον και ιδίως στο υδάτινο, καθώς έχουν θεσπιστεί νέοι κανονισμοί και υποχρεώσεις των παραγωγών αποβλήτων και πρέπει να αλλάξουν οι κακές συνήθειές μας. Θεωρώ ότι η μετάβαση από το υφιστάμενο μοντέλο διαχείρισης των αποβλήτων μας, πρέπει να πετύχει και να οδηγηθούμε σε μια σύγχρονη, αποδοτική, φιλική προς το περιβάλλον κυκλική οικονομία διαχείριση των αποβλήτων μας.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. ειδικευμένος σε υδραυλικά έργα υποδομής και εγγείων βελτιώσεων