Πολιτικά διδάγματα από την περίπτωση Μακρόν
Γράφει ο Βασίλης Βρανάς, Δρ. Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Η διαρκής πτώση της δημοτικότητας του Εμανουέλ Μακρόν, θέτει εν αμφιβόλω την πιθανότητα της εκ νέου εκλογής του καθώς, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 33% των Γάλλων κρίνουν «πολύ αρνητικά» την πολιτική του, ενώ «μάλλον αρνητικά» το 27%.
Άραγε τι απέγινε ο χαρισματικός εκείνος νέος πολιτικός, τον οποίο κάποιοι έβλεπαν ως τον ευρωπαίο Ομπάμα; Τι άλλαξε από τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές τον Μάιο του 2017, όπου τότε ακόμα και στην Ελλάδα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονταν από φωτογραφίες του φωτογενούς Γάλλου; Γιατί το 60% τον αποδοκιμάζει και δημιουργεί αντίθεση με το 66% που έλαβε στις εκλογές;
Η αιτία του φαινομένου είναι διττή και η πρώτη – προφανής αιτία, είναι η διάσταση μεταξύ πολιτικής επικοινωνίας και πολιτικής, αφού η πολιτική επικοινωνία δεν γεννάει ad hoc πολιτική. Το φαινόμενο αυτό είναι έντονο διαχρονικά και στην Ελλάδα, όπου παρατηρείται συχνά η επικοινωνιακή διαχείριση της εξουσίας και όχι η άσκησή της, δηλαδή καθίσταται πρωταρχικής σημασία η δημοφιλία έναντι του κρατικού συμφέροντος.
Η δεύτερη αιτία του φαινομένου, είναι αυτό που στην επιστήμη των διαπραγματεύσεων ονομάζουν ΒΑΤΝΑ «Best Alternative to a Negotiated Agreement». Η BATNA τίθεται σε ισχύ όταν σε μια διαπραγμάτευση δεν μπορείς να πετύχεις τη συμφωνία που θες και καταφεύγεις στη καλύτερη δυνατή εναλλακτική. Με όρους γαλλικών εκλογών 2017, ο φόβος επέλασης της ακροδεξιάς Λε Πεν και τα σκάνδαλα τα οποία επισκίασαν την υποψηφιότητα του Φρανσουά Φιγιόν, οδήγησαν τον Μακρόν να γίνει η αναγκαία – καλύτερη εναλλακτική (BATNA) για αρκετούς Γάλλους.
Τα παραπάνω πολιτικά μαθήματα τα οποία -άθελά του- μας διδάσκει ο Γάλλος πρόεδρος, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα και επίκαιρα, εν όψει ευρωεκλογών, βουλευτικών εκλογών και αυτοδιοικητικών εκλογών.
Οι πολιτικοί και τα κόμματα γενικότερα οφείλουν να επωφεληθούν από τα δύο μεγάλα – έμμεσα μαθήματα της περίπτωσης Μακρόν. Πρώτον, στον πυρήνα των προτάσεων τους πρέπει να μπει το κρατικό συμφέρον και όχι η επικοινωνιακή διαχείριση της εξουσίας, διότι η εμπειρία έδειξε ότι μπορεί βραχυπρόθεσμα να αποκτάς ευρεία λαϊκή αποδοχή, αλλά όταν η πολιτική σου δεν ικανοποιεί τους πολίτες τότε καμία επικοινωνιακή τεχνική δεν δίνει ουσιαστικές λύσεις.
Δεύτερον, η επικοινωνιακή στρατηγική πρέπει να επικεντρώνεται στο πολιτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και όχι στην BATNA, δηλαδή δεν πρέπει να γίνεται διεκδίκηση της ψήφου των πολιτών με τη λογική ότι εσύ είσαι η εναλλακτική τους έναντι κάποιου άλλου. Η στρατηγική «ψήφισε εμένα για να μην…» δεν επαρκεί και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι στον κορμό της επικοινωνιακής στρατηγικής, διότι ο ψηφοφόρος πρέπει να σε ψηφίσει για αυτό που οραματίζεσαι και όχι για να αποφύγει κάτι άλλο. Το «ψήφισε εμένα για να μην…» σε καθιστά πολιτική εναλλακτική και όχι πολιτική επιλογή.
Τα πολιτικά διδάγματα του Μακρόν -ευρύτερα- θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής στην ελλαδική πολιτική πραγματικότητα: Ο στρατηγικός σχεδιασμός των κομμάτων και των πολιτικών πρέπει να γίνει επί τη βάσει του αν επιλέγουν να γίνουν βραχυχρόνια πολιτική εναλλακτική ή μακροχρόνια πολιτική επιλογή και αν επιλέγουν την εφήμερη επικοινωνιακή διαχείριση της εξουσίας σε βάρος του κρατικού συμφέροντος.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιλογές που θα κάνουν, πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους πολίτες την ώρα της κάλπης.
