Πλοήγηση: Η ασθένεια του μέλλοντος…
Της Μαρίας – Αλεξάνδρας Κεφαλά, παιδιάτρου
Σε ασθένεια του μέλλοντος εξελίσσεται και στη χώρα μας ο εθισμός στο διαδίκτυο καθώς ήδη έχουν νοσηλευτεί πάνω από 90 παιδιά σε εξειδικευμένη μονάδα του νοσοκομείου Παίδων που λειτουργεί τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ για βοήθεια έχουν απευθυνθεί εκεί περισσότερα από 500 παιδιά κυρίως εφηβικής ηλικίας. Η μάστιγα της οθόνης αποτελεί πρόβλημα της εποχής και μάλιστα μεγαλύτερο από ότι φαίνεται.
Αναμφίβολα το Διαδίκτυο έχει αλλάξει τη ζωή μας αποτελώντας ένα παράθυρο στον κόσμο. Ωστόσο παιδοψυχίατροι εκπέμπουν σήμα κινδύνου προς γονείς και εκπαιδευτικούς για το σοβαρό πρόβλημα του εθισμού των νέων στο διαδίκτυο που τα τελευταία χρόνια τείνει να πάρει διαστάσεις «επιδημίας» σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Κίνα ήδη θεωρείται από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας.
Προβλήματα που προκύπτουν από την αλόγιστη χρήση στα παιδιά:
1. Ακατάλληλο περιεχόμενο: σε σχέση με την ηλικία και την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού.
2. Αποξένωση: Η αλόγιστη χρήση του Ίντερνετ δημιουργεί συναισθηματική απόσταση και μειώνει την επικοινωνία με γονείς και συνομηλίκους.
3. Παιδική πορνογραφία: ανησυχητική η εξάπλωση των κυκλωμάτων παιδοφιλίας.
4. Εκφοβισμός (cyberbullying): διαδικτυακός εκφοβισμός με ρατσιστικό, πρόστυχο, προσβλητικό ή άλλο περιεχόμενο με χρήση μηνύματος, φωτογραφίας ή βίντεο. Επικίνδυνη μορφή bullying γιατί επεμβαίνει στον προσωπικό χώρο του παραλήπτη .
5. Παραποίηση γλώσσας: γρήγορη και εύκολη επικοινωνία, όμως αντί για ελληνικά χρησιμοποιούμε greeklish. Χωρίς τονισμό, ορθογραφία αλλά με τη χρήση εικόνων και ακρωνύμων.
6. Παραβίαση ιδιωτικότητας: δείχνουμε στοιχεία από την προσωπική μας ζωή.
7. Φυσικές παθήσεις: διαταραχές όρασης, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, πιθανά προβλήματα από έκθεση στην ακτινοβολία (οθόνη σε απόσταση 50-70 εκ, καλός φωτισμός)
8. Εθισμός
A. Ενδείξεις εθισμού:
– καθημερινή πολύωρη πλοήγηση στο Ίντερνετ
– μειωμένη απόδοση στο σχολείο
– αδιαφορία για υπόλοιπες δραστηριότητες
– επιθετικότητα σε ερωτήσεις που γίνονται για το διαδίκτυο
-χάνει το παιδί ώρες ύπνου για να είναι online
– Προτιμά την πλοήγηση από παιχνίδι με συνομηλίκους.
Όπως σε όλες τις μορφές εθισμού, καταλύτης είτε ως αιτία είτε ως έγκαιρη παρέμβαση είναι η οικογένεια. Και σύμφωνα με μελέτες, η χρήση του Ίντερνετ σε εθισμένους νέους γίνεται κατά 79% στο σπίτι, κατά 67% σε internet cafe και κατά 17% στο σχολείο.
Επιπλέον, ανησυχητικές είναι και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις μελλοντικές γενιές, γιατί ο εγκέφαλος δεν είναι στατικό όργανο αλλά διαμορφώνεται σε όλη μας τη ζωή (ανάλογα με την ανατροφή, τις εμπειρίες, κλπ).
Β. Τρόποι πρόληψης
– Πλοηγηθείτε μαζί με τα παιδιά σας ώστε να βλέπετε ποιες σελίδες επισκέπτονται.
– Επιμείνετε να μη δίνουν ποτέ διεύθυνση, αριθμό τηλεφώνου ή άλλα προσωπικά στοιχεία.
– Μάθετε στα παιδιά σας ότι οι κανόνες καλής συμπεριφοράς δεν αλλάζουν μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.
– Διδάξτε στα παιδιά σας πως ότι βλέπουν ή διαβάζουν στο διαδίκτυο δεν είναι όλα αλήθεια.
– Συνεργαστείτε με τα παιδιά σας και δημιουργείστε συμφωνία χρήσης του Ίντερνετ. Η συμφωνία να καλύπτει το πού μπορούν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, για πόσο χρόνο, κλπ.
– Τοποθετείστε τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού.
– Εξισορροπήστε το χρόνο του υπολογιστή με σωματικές δραστηριότητες.
– Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία συστήνει τη 1 ώρα την ημέρα και 2 ώρες το σαββατοκύριακο για χρήση Ίντερνετ από παιδιά 4-5 ετών και αφού έχουν τελειώσει τις υποχρεώσεις τους.
Ο κόσμος του διαδικτύου είναι ελκυστικός.
Ας μην ξεχνάμε όμως πως ελλοχεύουν πολλοί και σοβαροί κίνδυνοι ιδίως για τα παιδιά.
Κίνδυνοι που με σωστές συμπεριφορές και σωστή χρήση μειώνονται.