Ο νέος Διαφωτισμός στην εποχή της μετανεωτερικότητας – Ο φιλελευθερισμός στο προσκήνιο
Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης
Ίσως αποτελεί παραδοξότητα, αλλά η εποχή μας, η εποχή της μετανεωτερικότητας χαρακτηρίζεται από μία τεκτονική σύγκρουση, την σύγκρουση της νεωτερικότητας με τις δοξασίες που σφράγισαν με τον πιο οδυνηρό τρόπο τις ποιο σκοτεινές στιγμές προνεωτερικών περιόδων.
Ειδικά στην διάρκεια της πανδημίας έγινε προφανές πως η σύγκρουση της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου με την ηθική, τους νόμους και τους κανόνες που διέπουν την συμβίωση σε κάθε οργανωμένη κοινωνία και της κουλτούρας του πολιτισμένου κόσμου με φαινόμενα ομαδικής παράκρουσης και συλλογικής παράνοιας σφράγισε τις κοινωνίες. Παράλληλα επιβεβαιώθηκε πως η επιβίωση της ανθρωπότητας, του ανθρώπινου πολιτισμού και κυρίως ένα καλύτερο μέλλον για το ανθρώπινο είδος ως απαραίτητη προυπόθεση έχουν την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Σ αυτό το σημείο βέβαια νευραλγική σημασία έχει η ικανότητα εκλαίκευσης της επιστήμης απ’ όσους αναλαμβάνουν το όντως δύσκολο, αλλά ύψιστο καθήκον της διάχυσης της επιστημονικής γνώσης και της τεχνολογικής προόδου στην βάση της κοινωνίας ακριβώς για να ενσωματώνουν και να εφαρμόσουν στην καθημερινότητας τους τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και της επιστήμης.
Πολλοί φιλόσοφοι της μετανεωτερικής εποχής εστιάζοντας στην επιστήμη και την τεχνολογία αλλά και τους τρόπους με τους οποίους καθορίζουν την φυσιογνωμία και την λειτουργία των κοινωνιών της μετανεωτερικότητας. Εντοπίζουν ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον δυισμό και εργαλειοποιούν δίπολα και αντιφάσεις.
Στην πράξη όσοι αρνούνται τις αντικειμενικές αλήθειες της επιστήμης αλλά και την πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε είναι επιστημονικά αναλφάβητοι και όχι ιδεολόγοι ή ακόμα χειρότερα υπηρετούν προσωπικές ιδιοτέλειες και σκοτεινές στοχεύσεις.
Αναμφίβολα ο ποταμός των ανακαλύψεων μας στον φυσικό κόσμο αυξάνεται εκθετικά και συνεχώς ανατροφοδοτείται από νεοεμφανιζόμενους παραποτάμους αλλά και παρακλάδια νέας γνώσης αλλά και κατανόησης που εγγυώνται ότι θα αποδομήσουν όλους τους φορείς σκοταδιστικών αντιλήψεων.
Στην σύγχρονη πραγματικότητα οι τρόποι που σκεφτόμαστε αλλά και οι μέθοδοι που θέτουμε ερωτήματα που σχετίζονται με τον φυσικό κόσμο έχουν μεγαλύτερη σημασία για το μέλλον από το οπλοστάσιο των γνώσεων μας.
Σίγουρα όχι τυχαία τα ανεμβολίαστα θύματα του Covid-19 είναι πολλαπλάσια των εμβολιασμένων.
Όσο για το έντονο και συχνά πολωτικό διάλογο γύρω από το κοινωνικό φύλο και την ταυτότητα, η ευτυχής κατάληξη του θα είναι όταν τελικά φτάσουμε σε μία κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης δίχως διακρίσεις και διαχωρισμούς, μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης όπου δεν θα υφίστατανται αυτές οι κατηγορίες μιας και το πολυδιάστατο σύμπαν ξεδιπλώνεται σε ένα συνεχές, όπως τα χρώματα του ήλιου. Όπου εμείς οι ίδιοι δεν κρίνουμε ούτε θα αξιολογούμε τους ανθρώπους με κριτήριο, το φύλο, την φυλή, το χρώμα της επιδερμίδας και την εθνότητα.
Μία ελεύθερη και ανοιχτή κοινωνία πολιτών, είναι μία κοινωνία που κάθε άνθρωπος θα ήταν ελεύθερος να θρησκεύεται ή να μην θρησκεύεται αλλά δεν θα διαμόρφωνε την πολιτική του συμπεριφορά με μοναδικό κριτήριο την θρησκευτικότητα ή τον αθεισμό.
Μία έλλογη και συνάμα λειτουργική κοινωνία, αποτελεί μία ποικιλόμορφη και πλουραλιστική συλλογικότητα. Αλλά και μία κοινωνία νηφάλιων προσεγγίσεων και ορθολογικό πνεύματος.
Σ’ αυτήν την σχεδόν νομοτελειακή εξελικτική πορεία, το επιστημονικό πρίσμα, φωτίζει όλες τις πτυχές της κοινωνίας και του ανθρώπινου πολιτισμού με κρυστάλινο λόγο. Εστιάζοντας παράλληλα σε ένα ευρύτερο φάσμα ζητημάτων, προκειμένου να προσφέρει μία συνολική προοπτική και προσέγγιση που αποτελεί και την κορύφωση της εξελικτικής πορείας του ανθρώπινου πνεύματος και της γνώσης που η ανθρωπότητα έχει ήδη κατακτήσει. Μία προσέγγιση που αποτελεί την βαθύτερη φύση του έλλογου ανθρώπου.