“Male parta male dilabuntur”

Γράφει ο Ιάσων Χατζηγεωργίου

Ο κάθε άνθρωπος έχει μια προσωπικότητα την οποία οφείλει να εξελίσσει και να διαφυλάσσει στο πέρασμα των χρόνων, ειδάλλως θα απομείνει ένα άδειο σκεύος χωρίς ουσία ή θα πλανηθεί σε μονοπάτια που δεν του πρέπουν. Συγχωρείστε μου την ακόλουθη παραδοχή αλλά η γυναίκα έχει αποδεδειγμένα -εκ φύσεως και κατά βάση- πλουσιότερο εσωτερικό κόσμο από τον άντρα, πράγμα που της επιρρίπτει μεγαλύτερες ευθύνες και υποχρεώσεις. Όπως αντίστοιχα της υπόσχεται και καλύτερες απολαβές. Δυστυχώς διαπιστώνουμε πως οι κυρίες στην εποχής μας αποτυγχάνουν σε ολοένα και αυξανόμενο βαθμό να ανταπεξέλθουν στην απαίτηση της ίδιας της φύσης και να κρατήσουν επίπεδο, καταλήγοντας σε καταστάσεις εκ διαμέτρου αντίθετες με αυτές που τους αξίζουν. Το πιο εμφανές και σοβαρό δείγμα της κατάπτωσης είναι η κακοποίηση που τους ασκείται. Η σωματική βία, η λεκτική κακοποίηση, η σεξουαλική παρενόχληση, ο εκφοβισμός. Όλες οι μορφές ατίμωσης του γυναικείου φύλου εντοπίζονται σε πλειοψηφία, στις νεαρότερες ηλικίες, στο διαδίκτυο.

Ένα πολύ βασικό στοιχείο λοιπόν που δείχνει το πως και πόσο καταβαραθρώθηκε η αξία του ‘‘ευαίσθητου’’ φύλου στην εποχή μας είναι η αθέατη όψη των social media, ο συρφετός που αυτά κουβαλάνε. Η ίδια η φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (αυτή που οδηγεί διαρκώς περισσότερες δια-κρατικές αρχές να νομοθετούν πλαίσια περιορισμού των εφαρμογών) είναι εν πολλοίς υπεύθυνη για τις παγίδες που έχουν στηθεί για κάθε χρήστη. Διαμορφώνει μια κατάσταση που οι συνθήκες της είναι ιδανικές ώστε να εκκολαφθούν συμπεριφορές μίσους, καταπίεσης, ατιμίας, εκφοβισμού, αδικίας. Και ποια είναι αυτή η φύση τους; 

Πρώτον η εσκεμμένα δημιουργημένη ακόρεστη ανάγκη προσκόλλησης του χρήστη με όποιο κόστος. Το διαρκώς εξελισσόμενο user interface (περιβάλλον χρήστη) οδεύει προς την μεταποίησή του σε ένα φαινομενικά ιδεατό αλλά κατά βάση δυστοπικό περιβάλλον. Σχεδιάζεται από την αρχή ξανά και ξανά ώστε να γίνεται όλο και πιο εθιστικό στην χρήστη, να συγκεντρώνει όλη της την προσοχή και να την καθιστά αδύναμη να συμμετάσχει σε οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα εστιασμένης προσοχής (σχολείο/πανεπιστήμιο/εργασία, εκγύμναση, τέχνες, πνευματική καλλιέργεια).

Δεύτερον, η ανυπαρξία ελέγχου και περιορισμών στο περιεχόμενο (περιορίζεται αποτελεσματικά μόνο η “ρητορική μίσους” και τα “fake news”). Οι πλατφόρμες έχουν απόλυτη πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών και παρόλα αυτά δηλώνουν ανίκανες να ελέγξουν την διακίνηση πορνογραφικού υλικού, να ακολουθήσουν τα ηλεκτρονικά ίχνη της διαδρομής των φωτογραφιών προσωπικού περιεχομένου και να κλείσουν προφίλ και ομάδες όπου γίνεται διακίνηση τέτοιου υλικού. Πράγματα που συμβαίνουν χιλιάδες φορές κάθε ημέρα από χιλιάδες «άνδρες» ανάμεσά μας.

Έχουμε λοιπόν αυτά ως δεδομένα, γνωρίζουμε πως αυτά ισχύουν λίγο-πολύ σε όλες τις πλατφόρμες. Πως επηρεάζουν την μεγάλη μερίδα των θηλυκών χρηστών; 

Δημιουργούν διπλό πρόβλημα. Από την μια επειδή η εκάστοτε κοπέλα ξοδεύει σχεδόν όλους τους ψυχό-σωματικούς της πόρους στα social media, καταλήγει να ζει ουσιαστικά σε έναν παράλληλο κόσμο. Αυτόν του διαδικτύου. Στον οποία βέβαια ισχύουν άλλοι κανόνες. Το φλερτ το οποίο επιζητά κατά κόρον θα παιχτεί επάνω στην βάση της «κουλτούρας σύγκρισης», σε απλά Ελληνικά: η ελκυστικότερη κερδίζει. Δείξε στους υποψήφιους εραστές την (α)κατάλληλη εμφάνιση και μπορεί να σε διαλέξουν. Από την άλλη επειδή δεν κρατά πραγματική επαφή με την κοινωνία, παρά μόνο φυτοζωεί σε αυτήν, αδυνατεί να κατανοήσει τον ρόλο που μπορεί να έχει, το πραγματικό επίπεδο του αντρικού φύλου και δημιουργεί υπέρμετρες απαιτήσεις στα δικά της στάνταρ. Αυτό φυσικά την ωθεί σε αλλεπάλληλες αλλαγές ερωτικών συντρόφων, χάνοντας ένα κομμάτι του εαυτού της με κάθε έναν από αυτούς. Νιώθει ακόρεστη επειδή νομίζει πως μπορεί να γευτεί την τελειότητα που είδε στα social media. Στην ίδια συχνότητα, ο επίδοξος εραστής μπορεί εκ του ασφαλούς με ένα επίσης «φτιαχτό» προφίλ να προσεγγίσει το ίδιο εύκολα οποιαδήποτε γυναίκα. Μπορεί δηλαδή να αποκτά πρόσβαση σε προσωπικά αρχεία εκατομμύρια γυναικών, να τα χρησιμοποιεί όπως θέλει και επομένως να τα κάνει όπλο στα χέρια του για εκβιασμό. Έτσι η γυναίκα μπλέκεται σε ένα σκάρτο από την αρχή ψευδό-ρομαντισμό ο οποίος το μόνο που έχει να της προσφέρει είναι ξεπούλημα σώματος και ψυχής.

Βεβαίως δεν είναι αυτή η μόνη επίπτωση που θα αντιμετωπίσει η χρήστης μετά από την χρήση και προσκόλληση στα social media. Το περιβάλλον που την κρατά δέσμια και η αδυναμία της να αντισταθεί στις τάσεις της εποχής, αρχικά μόνο γιατί μετέπειτα δεν θέλει να αντισταθεί, την οδηγούν στην εξάρτηση από την ντοπαμίνη που εκκρίνεται όταν δει πως ό,τι δημοσίευσε στην «τάδε» πλατφόρμα έχει απήχηση. Και αυτό αποτελεί οξύτατο κίνδυνο για όχι μόνο για το άτομο αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία που απειλεί με εξοβελισμό την διάδραση μεταξύ των ανθρώπων και τείνει να επιλέγει την εικονική επαφή. 

Ζούμε σε μια εποχή όπου καθημερινά ακούγονται ιστορίες εκβιασμού, καταγγελίες κοριτσιών που είδαν τις προσωπικές τους φωτογραφίες να διακινούνται σε εφαρμογές ή που απειλούνται πως θα κυκλοφορήσουν εάν δεν υποκύψουν στις ορέξεις και στα θέλω τραμπούκων. Ας κρατήσουμε με αίσθημα αποτροπιασμού υπόψιν μας πως αυτές οι χιλιάδες, μόνο στην χώρα μας, ιστορίες είναι όσες βρήκαν δρόμο προς την δημοσιότητα. Εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά μας, έχουν βιώσει έστω και μια φορά περιστατικό παρενόχλησης, εκβιασμού, απειλής, προσβολής. Και δεν μιλάνε. Είτε λόγω ενοχών, είτε λόγω αδυναμίας και φόβου, είτε λόγω έλλειψης πραγματικών ανθρώπων που μπορούν να τις υποστηρίξουν. 

Έτσι, άσχημα και μοναχικά, καταλήγει όποια (και όποιος) πιστεύει πως αυτές οι πλατφόρμες μπορούν να της προσφέρουν μια διέξοδο, εύρεση συντρόφου και ευτυχίας. Ο σκοπός της ύπαρξης τέτοιων εφαρμογών είναι αποκλειστικός και αφορά την προσήλωση του χρήστη. Έτσι, όσο περισσότερο έρχεται σε τριβή ο άνθρωπος με αυτές, τόσο πιο εύκολα θα διαβεί και η δυστυχία την κερκόπορτα της ψυχής του. «Male parta male dilabuntur». «Τα κακώς αποκτημένα, κακώς χάνονται». Μην περιμένεις να βρεθείς σε πραγματική ευφορία με κάτι που κέρδισες ανήθικα. Εκθειάζοντας το σώμα σου, συνομιλώντας με τα κατακάθια του αντρικού φύλου και δίνοντας χώρο στα ζωώδη ένστικτα να βγουν στην επιφάνεια. Σχέσεις, ερωτικές και μη, που βασίστηκαν επάνω στην μετέωρη βάση του ίντερνετ είναι καταδικασμένες. Και αυτές και οι καρποί τους. Ας το συνειδητοποιήσουμε πριν θρηνήσουμε και άλλες γυναίκες-θύματα που υπέκυψαν στους εκβιασμούς των εκάστοτε αν-ανδρων . Έχουμε όλοι ευθύνη.

ΥΓ: Το άρθρο επικεντρώθηκε στο γυναικείο φύλο λόγω των ευθυνών που θεωρεί ο συντάκτης πως έχουν οι γυναίκες με την συμπεριφορά τους στα social media και λόγω του ότι αυτές με βάση τα στατιστικά είναι ο βασικός αποδέκτης τέτοιων συμπεριφορών.