Κλειστά σύνορα: Το τέλος των πολυπολιτισμικών “ανοιχτών” αντιλήψεων

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Το μεταναστευτικό ζήτημα, με τη μορφή που πήρε την τελευταία δεκαετία, μοιάζει να περνά σε μια άλλη φάση. Η πολυπολιτισμική αντίληψη της χαλαρής αντιμετώπισης που πίστεψε σε ένα είδος εύκολης, αυτοματοποιημένης προσαρμογής μέσα από την κοινωνική ανοχή και την αλληλεγγύη μάλλον μπαίνει οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Αυτές τις μέρες φαίνεται να συντελείται το πέρασμα στη βαθιά συνειδητοποίηση βασικών παραγόντων της πραγματικότητας που επίμονα παρέβλεπαν, η εγχώρια πολιτική θολοκουλτούρα και η αποστασιοποιημένη ευρωπαϊκή καθοδήγηση. Όσοι, όλο αυτό το διάστημα, λοιδορήθηκαν και συκοφαντήθηκαν ως ανάλγητοι και ρατσιστές, επιβεβαιώνονται για τις ανησυχίες τους με τον πιο ηχηρό τρόπο.

Από τη μια, ο ιδιότυπος “δικαιωματισμός” του αυτοπροσδιορισμού ως πρόσφυγα ή ανήλικου. Η “τυχαία” επιλογή της επιχείρησης πρόσβασης ΒορειοΑφρικανών στην Ευρώπη σχεδόν αποκλειστικά από τα ελληνικά σύνορα. Οι εκρηκτικές συμπεριφορές όσων παραμένουν στη χώρα θεωρώντας ότι μπορούν να παραπλανήσουν τις αρχές για να αποκτήσουν άσυλο.

Από την άλλη, ο εκβιαστικός ρόλος της Τουρκίας που αξιοποιεί τη γεωγραφική της θέση, ως ενδιάμεσου σταθμού των μεταναστευτικών ροών, για να χαράξει ευρύτερη γεωπολιτική στρατηγική. Η αφελής ευρωπαϊκή στάση που πίστεψε ότι μετατρέποντας την Ελλάδα σε γκέτο λαθρομεταναστών και δίνοντας οικονομικά ανταλλάγματα στην Τουρκία θα απέφευγε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενός προβλήματος που απειλούσε να την κατακλύσει.

Όλες αυτές οι αυταπάτες γκρεμίστηκαν, μέσα σε μια στιγμή, δικαιώνοντας όσους εγκαίρως προέκριναν τα μέσα αποτροπής ως αναγκαία συνθήκη προστασίας της χώρας και εμπέδωσης, προς κάθε πλευρά, της ανυποχώρητης εθνικής στάσης. Όσα “σκληρά” εφαρμόστηκαν επί κυβέρνησης Σαμαρά, πλέον χαίρουν σχεδόν πλήρους αποδοχής. Όσα “ανοιχτά” άσκησε και η κυβέρνηση Τσίπρα, πλέον αποτελούν μια ανεφάρμοστη, ουτοπική θεωρητικολογία.

Έτσι εξηγείται η αμήχανη στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στα γεγονότα. Αν και η νεολαία του κόμματος επιμένει, από κεκτημένη ταχύτητα, με την ίδια ένταση στην πολυπολιτισμική ρητορική, τα επίσημα όργανα και ο αρχηγός αντιδρούν μουδιασμένα με ανερμάτιστες ανακοινώσεις ευχολόγιων που δεν προσφέρουν στην εξεύρεση λύσεων αναπαράγοντας την ευθυνοφοβία.

Η εθνική συνεννόηση έχει επιτευχθεί από μόνη της, σε κοινωνικό επίπεδο. Η ανυποχώρητη προάσπιση των συμφερόντων της χώρας αποκτά συγκεκριμένη μεθοδολογική ανάπτυξη. Η σθεναρή απαίτηση ευρωπαϊκής προσαρμογής στα δεδομένα με αλλαγή προτεραιοτήτων ααφαλείας και διαφορετική αντιμετώπιση της Τουρκίας μπαίνει στο τραπέζι των συζητήσεων από όλο και περισσότερους.

Φαίνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια χρυσή ευκαιρία σημαντικών μεταβολών στη χάραξη μεταναστευτικής πολιτικής και επανατοποθέτησης όλων των στοιχείων, που συνθέτουν την “μεγάλη εικόνα”, σε νέα βάση πάνω στην γεωατρατηγική σκακιέρα της Αν. Μεσογείου. Μακάρι, η αισιοδοξία για οριστικό τέλος στις “ανοιχτές” αντιλήψεις να επιβεβαιωθεί πλήρως, τόσι σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο.