Η γενιά της στασιμοκρίσης
Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης
Ο όρος στασιμοκρίση (permacrisis) συνθετικός όρος των λέξεων permanent ( μόνιμη ) crisis (κρίση) αποτελεί έναν πρόσφατο όρο που εισήγε στον πολιτικό και φιλοσοφικό διάλογο το λεξικό Collins ως την λέξη της χρονιάς. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Βρετανός ιστορικός Ανταμ Τουζ στους Financial Times πρόσφατα δημοσίευσε άρθρο με τίτλο << Καλώς ήρθατε στον κόσμο της πολυσύνθετης κρίσης>>.
Σύμφωνα με τον Τουζ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό κρίσεων την χρηματοπιστωτική κρίση, την υγειονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία του Covid-19, η γεωπολιτική κρίση με κύρια γεγονότα την εισβολή της Δικτατορίας Πούτιν στα εδάφη της Ουκρανίας και την εισβολή της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ και την συνεπακόλουθη ενεργειακή και οικονομική κρίση που συνοδεύει αυτά τα γεγονότα.
Ο εμβληματικός Βρετανός στοχαστής και ιστορικός υποστηρίζει πως ενώ όλες αυτές οι κρίσεις ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα καθιστώντας την διαχείριση τους μία εξαιρετικά δύσκολα υπόθεση, η πλέον μόνιμη απειλή για την ανθρωπότητα αποτελεί η κλιματική κρίση. Διαπίστωση που σαφώς ιεραρχεί την επικινδυνότητα των αλλεπάλληλων κρίσεων που βιώνουμε αλλά και τις προτεραιότητες προς την αντιμετώπιση τους.
Αναμφίβολα οι κραδασμοί που προκαλεί η στασιμοκρίση και η πολυκρίση είναι σαφώς διακριτές καταστάσεις όμως αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα συνολικά οι επιπτώσεις τους να είναι πιο δραματικές.
Μερικώς συμπληρωματική και μερικώς ανταγωνιστική είναι η άποψη που διατυπωνόταν πολλοί ιστορικοί και πολιτικοί φιλόσοφοι. Ότι δεν υπάρχει μία συνολική κρίση ως ενιαίο σύστημα. Αλλά πολλές παράλληλες κρίσεις, που λειτουργούν ως υποσυστήματα ενός ενιαίου συστήματος που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζουν το ένα το άλλο.
Αυτό που είναι διαφορετικό στις μέρες μας είναι πως κάποτε οι κρίσεις κλιμακωνόταν βαγκνερικά όπως λογοτεχνικά υπογραμμίζει ο λεξιπλάστης Τουζ. Εισάγοντας τον όρο << permacrisis>> και στην συνέχεια ακολουθούσαν μία πορεία σταδιακής αποκλιμάκωσης. Στις μέρες μας οι κρίσεις όχι απλά διαδέχονται η μία την άλλη αλλά συχνά επικαλύπτονται χρονικά ή ξεδιπλώνονται ακόμα και ταυτόχρονα ή στην καλύτερη περίπτωση οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη γεγονός που πολλαπλασιάζει τις δραματικές τους συνέπειες.
Ο πολιτικός αντίκτυπος
Σίγουρα όχι τυχαία ο πρώην υπουργός εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών Λόρυ Σόμερς σκιαγραφώντας την πολιτική και ιστορική περίοδο που διανύουμε υπογράμμισε την πολυσύνθετη αλληλουχία προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια και το βάθος που πρόκειται να έχει στον χρόνο.
Χαρακτηριστική η απόληξη του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ τέως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που σχεδόν σε όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις του απαριθμεί τις εκφράσεις της πολυεπίπεδης και πολυσύνθετης κρίσης και παράλληλα υποστηρίζει πως το σύνολο των κρίσεων από τις απειλές για την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή ως την προσφυγική κρίση και το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν εμφανίστηκαν απλά την ίδια στιγμή στο πολιτικό προσκήνιο αλλά αντίθετα αλληλοεπιδρούν μεταξύ και τροφοδοτούν η μία την άλλη δημιουργώντας αίσθηση αμφιβολίας και αβεβαιότητας στους πολίτες.
