Η Ελλάδα δεν χρειάζεται Αγιοβασίληδες… χρειάζεται Ηγέτες
Γράφει ο Γιάννης Κίτσος, οικονομολόγος – σύμβουλος χρηματοοικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού
Η πολιτική δεν είναι διαχείριση εντυπώσεων ούτε θέαμα για τις κάμερες. Είναι πράξη ευθύνης, σχέδιο και συνέχεια. Τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει ως ιστορικό γεγονός την παρουσία Αμερικανών αξιωματούχων στο Ζάππειο, βαφτίζοντας μια ενεργειακή συμφωνία σε «εθνική επιτυχία». Όμως, πίσω από τα φώτα και τις δηλώσεις, μένει το ουσιώδες ερώτημα, του κατά πόσο ισχυροποιείται πραγματικά η Ελλάδα ή απλώς προβάλλεται επικοινωνιακά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η χώρα μας έχει μακρά ιστορία στις διεθνείς συνεργασίες και στην ενεργειακή διπλωματία. Η στρατηγική ανάδειξης της Ελλάδας ως κόμβου ενέργειας, οι πρώτες συμβάσεις με την ExxonMobil και η καθιέρωση του άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ δεν προέκυψαν τώρα. Σχεδιάστηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά, τότε που το έργο EastMed εντάχθηκε στα ευρωπαϊκά δίκτυα στρατηγικής σημασίας Εκεί τέθηκαν οι βάσεις της γεωπολιτικής αναβάθμισης της χώρας. Όχι με φιέστες και φωτογραφίες, αλλά με υπογεγραμμένες συμφωνίες, στρατηγικό σχεδιασμό και σταθερό εθνικό προσανατολισμό.
Η σημερινή κυβέρνηση καθυστέρησε έξι χρόνια και τώρα παρουσιάζει ως «νέα εποχή» μια πορεία που έχει ήδη δρομολογηθεί, επιχειρώντας να μετατρέψει τη συνέχεια του κράτους σε προσωπικό θρίαμβο. Όμως η εξωτερική πολιτική δεν είναι event management. Είναι πράξη εθνικής ευθύνης, που απαιτεί βάθος, προνοητικότητα και καθαρό προσανατολισμό στο εθνικό συμφέρον και όχι στην προσωπική επιβίωση. Πολύς λόγος, λοιπόν, έγινε για «ιστορικές συμφωνίες» και για «παρουσία Αμερικανών υπουργών» και μακάρι να αποδειχθούν ιστορικές υπέρ της Ελλάδας. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ιστορικό δεν είναι ό,τι προβληθεί. Ιστορικό είναι ό,τι αποδειχθεί με το πέρασμα του χρόνου.
Το να είσαι ενεργειακός κόμβος δεν σημαίνει να λειτουργείς ως πεδίο διέλευσης ξένων συμφερόντων. Σημαίνει να συμμετέχεις με όρους εθνικού οφέλους, να έχεις λόγο στο παιχνίδι και να εξασφαλίζεις προοπτική για την κοινωνία και την οικονομία σου. Χωρίς εγχώρια παραγωγή, χωρίς ισχυρή εθνική εταιρεία ενέργειας και χωρίς ξεκάθαρη στάση απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει κομπάρσος σε ένα σενάριο που παίζουν άλλοι. Οι επενδύσεις δεν αρκούν από μόνες τους όταν δεν υπάρχει στρατηγικό υπόβαθρο και πολιτική βούληση. Και δεν είναι δείγμα δύναμης να αναθέτεις το μέλλον σου στους ισχυρούς του εξωτερικού, αλλά να οικοδομείς την ισχύ σου στο εσωτερικό.
Όταν η εθνική πολιτική παρουσιάζεται ως «πάρτι δώρων» ή ως επίδειξη «φιλίας» με ισχυρούς, τότε κάτι βαθύτερο έχει χαθεί, η έννοια της αυτοδύναμης Ελλάδας. Η χώρα δεν χρειάζεται Αγιοβασίληδες από την Ουάσιγκτον, αλλά πολιτικούς που να υπερασπίζονται τη θέση της Ελλάδας με αξιοπρέπεια και σθένος, όχι με χειροκροτήματα για κάθε ξένη «επένδυση». Η αληθινή ασφάλεια δεν είναι να σε επαινούν οι ισχυροί, αλλά να σε σέβονται. Και σε σέβονται όταν έχεις κόκκινες γραμμές, εθνική στρατηγική και συνέπεια. Η εθνική ισχύς αποδεικνύεται με το αν το Κράτος έχει στρατηγική συνέχεια, σχέδιο για την οικονομία, ισχυρή κοινωνία και ενεργή εθνική συνείδηση. Η Ελλάδα δεν είναι «γήπεδο» κανενός, ούτε παίζεται το μέλλον της «εντός έδρας» από προσωπικές καμπάνιες ή όταν αλλάζεις στάση ανάλογα με το ποιος έρχεται στον Λευκό Οίκο ή τι headline θα γράψουν αύριο τα sites.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το ύφος με το οποίο αντιμετωπίζονται οι φωνές που ζητούν εθνική εγρήγορση. Όταν κυβερνητικοί κύκλοι ειρωνεύονται όσους εκφράζουν πατριωτική ανησυχία, αποκαλώντας τους «πατριώτες της φακής», δείχνουν ότι δεν κατανοούν το βαθύτερο νόημα του πατριωτισμού. Πατριωτισμός δεν είναι σημαία ευκαιρίας ούτε προεκλογικό σύνθημα. Είναι ευθύνη, συνέπεια και πίστη στο εθνικό συμφέρον, ακόμη κι όταν αυτό δεν βολεύει την επικοινωνία. Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από ηγέτες που επιδιώκουν να τους «αγαπούν» οι ξένοι, αλλά από ηγέτες που απαιτούν να τη σέβονται οι πάντες.
Το Ζάππειο υπήρξε πάντα σύμβολο σοβαρότητας και ευθύνης. Εκεί ανακοινώθηκαν κρίσιμες αποφάσεις, έγιναν δύσκολες δεσμεύσεις και χαράχθηκαν στρατηγικές που καθόρισαν το μέλλον της χώρας. Το να μετατρέπεται σήμερα σε σκηνικό δημοσίων σχέσεων, με πολιτικούς να φωτογραφίζονται χαμογελαστοί δίπλα σε ξένους αξιωματούχους, αποτελεί παρακμή του πολιτικού ήθους. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται Αγιοβασίληδες να μοιράζουν δώρα ούτε κυβερνήσεις που μετράνε τη σημασία των γεγονότων με τα χειροκροτήματα. Χρειάζεται ηγεσία με όραμα, πυξίδα και ψυχή.
Η πραγματική ισχύς μιας χώρας δεν μετριέται από το πόσοι υπουργοί των ΗΠΑ την επισκέπτονται, αλλά από το πόσο στέρεα στέκεται η ίδια στα πόδια της. Δεν χτίζεται με λόγια, αλλά με πράξεις που ενισχύουν την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και την εθνική αυτοπεποίθηση. Και κυρίως, δεν επιβεβαιώνεται από τις φιέστες της εξουσίας, αλλά από τη σιωπηλή πίστη των πολιτών στη δικαιοσύνη και στη συνέχεια του κράτους.
Η Ιστορία δεν γράφεται με φωτογραφίες στο Ζάππειο ούτε με πανηγυρικούς λόγους για «ιστορικά deals». Γράφεται με επιλογές που αντέχουν στον χρόνο, με σταθερότητα σε δύσκολες στιγμές και με σεβασμό στην πατρίδα. Αυτό ήταν πάντα το μέτρο της πραγματικής πολιτικής και αυτό παραμένει σήμερα η αληθινή πρόκληση. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται Αγιοβασίληδες… χρειάζεται Ηγέτες.
