Διπλός ακήρυχτος πόλεμος στην Ευρώπη

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, σύμβουλος επιχειρήσεων – συγγραφέας

Όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή αποτελούν τη συνέχεια ενός διαρκούς δράματος που επί δεκαετίες επιμένει να λειτουργεί ως μια βραδυφλεγής βόμβα με ατελείωτο φιτίλι. Κάθε τόσο δίνονται νέες ευκαιρίες για αιματηρές συμπλοκές κι όπως πάντα ο μαξιμαλισμός και οι εμμονές δεν αφήνουν χώρο ώστε η λογική να δώσει οριστικές λύσεις. Ένα ζήτημα που χρονίζει και κακοφορμίζει εδώ και 75 χρόνια, συνθλίβεται στις μυλόπετρες της τρομοκρατίας και του ακραίου εθνικισμού.

Αυτή η νέα περίοδος εντάσεων έρχεται αμέσως μετά από μια τεράστια παγκόσμια οικονομική κρίση, μια πανδημία και δεκαετίες έντονων μεταναστευτικών ροών που δημιουργούν ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον και οδηγούν σε πολύπλοκες συνέπειες, ειδικά για την Ε.Ε. που θα μπορούσαν να συνοψιστούν στη φράση “διπλός ακήρυχτος πόλεμος” ώστε να περιλαμβάνεται τόσο η οικονομική, όσο κι η κοινωνική πτυχή.

Η Ευρώπη σταθερά εξαρτώμενη από την εισαγόμενη ενέργεια βρίσκεται για δεύτερη φορά μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα εκτεθειμένη σε νέο ενεργειακό κίνδυνο. Σαν να μην αρκούσε η τρικυμία που προέκυψε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις ατελείς κυρώσεις που περισσότερο κόστισαν στην ίδια πάρα στην Ρωσία από την οποία βρέθηκε σχεδόν μονοδιάστατα ενεργειακά εξαρτημένη, ήρθε η τωρινή κρίση στη Μέση Ανατολή να φουντώσει τις πιθανότητες ενός νέου γενικευμένου οικονομικού εκτροχιασμού, ειδικά αν η χρονική έκταση της ισραηλινής επέμβασης ξεπεράσει τις αρχικές προβλέψεις και η εμπλοκή των γειτονικών χωρών και πρωτίστως του Ιράν και των λοιπών Αραβικών χωρών φέρει περιορισμό στην προσφορά πετρελαίου και εκτόξευση των τιμών πάνω από τα 100 δολάρια κι αντίστοιχα του φυσικού αερίου πάνω από 50-60 δολάρια.

Σε μια φάση νομισματικής και δημοσιονομικής σύσφιξης, η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους θα σπρώξει πολλές ευρωπαϊκές χώρες προς την ύφεση ενώ την ίδια στιγμή θα ενισχύει τις πληθωριστικές τάσεις, βάζοντας την Ευρώπη σε μια νέα περίοδο στασιμοπληθωρισμού, εντείνοντας τις κοινωνικές αντιδράσεις.

Δεν είναι όμως λιγότερο σημαντικό το δεύτερο σκέλος αυτού του “πολέμου”. Η ανεξέλεγκτη μετανάστευση των περασμένων δεκαετιών και οι ανιστόρητες πολυπολιτισμικές προσεγγίσεις έριξαν μπόλικο λίπασμα στο δένδρο του ισλαμικού φονταμενταλισμού και όσα τραγικά βίωσαμε κατά καιρούς σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με εξτρεμιστικές κινήσεις, δείχνουν να επανέρχονται δριμύτερα σε μια Ε.Ε. ακόμη απροετοίμαστη και χαμένη στις ερμηνείες και τα σενάρια.

Και ποιο είναι τελικά το συμπέρασμα; Τι οφείλει να πράξει η Ε.Ε. για να αποτρέψει πιθανές πληγές και να προστατευτεί από ασύμμετρες απειλές; Οι ισορροπίες είναι εξαιρετικά λεπτές κι ο χρόνος, για να διορθωθούν χρόνια λάθη, αρκετά σύντομος. Αν η κρίση αποκτήσει γενικευμένα και πιο μόνιμα χαρακτηριστικά, η αναθεώρηση της επιτοκιακής πολιτικής θα επανέλθει στη δημόσια συζήτηση, όπως και η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την αποτροπή περαιτέρω διεύρυνσης του μεταναστευτικού ρεύματος.