Χαστούκια και χάδια στον Ερντογάν

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι ανατράπηκαν γεωπολιτικές ισορροπίες δεκαετιών επειδή ο Δένδιας στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και απάντησε στις προκλήσεις του τούρκου υπ. Εξωτερικών με την ωμή γλώσσα του διεθνούς δικαίου που δεν βολεύει τον μεγαλοϊδεατισμό των γειτόνων μας. Ούτε φυσικά θα συνετιστεί ο Ερντογάν, επειδή οι ΗΠΑ κι ο Πρόεδρος Μπάιντεν αποφάσισαν επιτέλους, να ξεπεράσουν τις τυπικότητες και να αναφερθούν ευθέως σε γενοκτονία των Αρμενίων και στην ύπαρξη της Κωνσταντινούπολης.

Έτσι ή αλλιώς όμως, και τα δύο συμβάντα αποτελούν χαστούκια για την τουρκική έπαρση και τη ματαιοδοξία. Ανεξάρτητα από το τι ακριβώς θα ακολουθήσει κι αν η τροπή των γεγονότων θα φέρει μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις για την Τουρκία, αν θα δημιουργηθούν συνθήκες απομονωτισμού, αν η διαρκής σύγκρουση με τη Δύση θα καταλήξει σε μόνιμη ρήξη, η τωρινή συγκυρία καταδεικνύει μια αλλαγή στάσης απέναντι στην ηγεμονία του Ερντογάν.

Συνεχίζω να πιστεύω ότι δεν έχει έρθει η στιγμή που ο Δυτικός κόσμος θα γυρίσει οριστικά και αμετάκλητα την πλάτη στην τουρκική επεκτατικότητα, παρά το δεδομένο ότι τα μέτωπα που έχει ανοίξει είναι πολλαπλά και αγγίζει τα όρια των αντοχών της διεθνούς κοινότητας. Όχι απλώς και μόνο, επειδή, παρά τα όποια πρόσκαιρα προβλήματα, η Τουρκία παραμένει μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη που δεν μπορεί να παραβλεφθεί από τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή αλλά και γιατί παρά τις έντονες εμμονές μουσουλμανικής καθαρότητας του σημερινού καθεστώτος, υπάρχει ένα πλειοψηφικό ρεύμα στις μεγάλες πόλεις που κινείται σε αντίθετη, πιο δημοκρατική κατεύθυνση.

Για πρώτη όμως φορά, εδώ και δεκαετίες, στέλνεται στην Τουρκία ξεκάθαρο μήνυμα, ότι η ισχύ της δεν αρκεί για να βρίσκεται εσαεί στο απυρόβλητο. Πρόκειται για μια σαφέστατη προειδοποίηση. Τα χάδια που εξέθρεψαν τη μεγαλομανία του, μετατρέπονται σε απανωτά χαστούκια.

Όχι ότι περιμένουμε να συνετιστεί ο Ερντογάν και να αρχίσει την οπισθοχώρηση. Ενόψει των επόμενων εσωτερικών εκλογικών αναμετρήσεων, αυτό θα αποτελούσε μια ένδειξη αδυναμίας και κάτι τέτοιο δεν θα επέτρεπε ποτέ στον εαυτό του.

Είναι πολύ πιθανό οι ΗΠΑ να προσβλέπουν σε μια πολιτική αλλαγή στην Τουρκία αλλά δεν είναι τόσο σίγουρο ότι οι νεο-οθωμανικές αντιλήψεις με γερές ρίζες, ειδικά στην τουρκική ύπαιθρο μπορούν να εξαλειφθούν. Μοιάζει όμως, αυτή τη στιγμή, να προτιμούν τη μεταφορά της εξουσίας στους κεμαλιστές ακόμη κι αν αυτό σημαίνει επιμέρους σκλήρυνση του εθνικισμού.

Κι η Ελλάδα; Τα έχουμε ξαναπεί. Όσο η χώρα μένει προσηλωμένη στις πάγιες εθνικές θέσεις, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών και άσκοπων υποχωρήσεων και κυρίως κτίζει μεθοδικά τις συνεργασίες και τις συμμαχίες της, τόσο στην ευρύτερη περιοχή όσο και στο διεθνές σκηνικό και τους επίσημους θεσμούς, τότε δεν έχει τίποτα να φοβάται. Ο χρόνος δουλεύει υπέρ της.