Αστική ευθύνη ξενοδοχείων εν μέσω πανδημίας

Γράφει ο Γεώργιος – Παύλος Σταματόπουλος, Απόφοιτος Νομικής Αθήνας

Για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, η «σαιζόν» στο μεγαλύτερο μέρος της έχει ήδη χαθεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν. Ειδικότερα, για τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας που θα ανοίξουν τις πόρτες τους τον Ιούνιο, το τοπίο διαφαίνεται ακόμα πιο θολό.

Υγειονομικά Πρωτόκολλα
Το Υπουργείο Τουρισμού έχει ήδη παραδώσει στους εκπροσώπους των τουριστικών επιχειρήσεων προσχέδιο με το τρόπο επαναλειτουργίας αυτών, ώστε με τη σειρά τους να καταθέσουν παρατηρήσεις. Ειδικότερα, το Αρμόδιο Υπουργείο έχει προτείνει τα εξής: Για την επιβίβαση ατόμου από το εξωτερικό σε πτήση με προορισμό την Ελλάδα, θα απαιτείται να προσκομίσει πιστοποιητικό υγειονομικού χαρακτήρα, ότι δεν είναι φορέας κορονοϊού. Παράλληλα σε κάθε τουριστική περιοχή το Υπουργείο θα μισθώσει τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα λειτουργεί ως ξενοδοχείο καραντίνας. Τέλος ο παραδοσιακός μπουφές δε θα υφίσταται πλέον και θα αντικατασταθεί με σερβίρισμα, ενώ τροποποιήσεις θα υπάρξουν και στο τρόπο λειτουργίας πισίνας και γενικά των κοινόχρηστων χώρων.

Αστική Ευθύνη Ξενοδόχων
Ο προβληματισμός σε περίπτωση πιθανού κρούσματος σε τουριστικό κατάλυμα, αφορά στο αν γεννάται ευθύνη αποζημίωσης του πελάτη κατά του ξενοδόχου και υπό ποιες προϋποθέσεις; Το ζήτημα είναι αρκετά καίριο, καθώς αν δεν αντιμετωπισθεί από πριν, θα υπάρξουν αρκετές περιπτώσεις που θα οδηγηθούν στις αίθουσες των δικαστηρίων.

Η αστική αδικοπρακτική ευθύνη σε όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής, απορρέει από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τις αδικοπραξίες. Η ΑΚ 914 ορίζει: «όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει». Επίσης στις ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 929 και 932 ΑΚ σε περίπτωση βλάβης σώματος ή της υγείας υπάρχει υποχρέωση αποζημίωσης από τον υπαίτιο για την περιουσιακή ζημία, αλλά και για την ηθική βλάβη που επέρχεται σε φυσικό πρόσωπο από παράνομη και υπαίτια ζημία, αν αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια με τη βλαπτική συμπεριφορά του υπαιτίου.

Βάσει των ανωτέρω διατάξεων σε συνδυασμό και με την ΑΚ 922 για την ευθύνη του προστήσαντος, δηλαδή την αδικοπρακτική ευθύνη υπαλλήλου ξενοδοχειακής μονάδας, ασκήθηκαν στο παρελθόν πολλές αγωγές αποζημίωσης από αδικοπραξία τόσο στους ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών μονάδων προσωπικά όσο και στα ξενοδοχεία σαν νομικά πρόσωπα, όταν επρόκειτο για εταιρία. Αγωγές λοιπόν σε βάρος ξενοδοχείων που δε τηρούσαν τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας, και εξαιτίας τούτου υπήρξαν απώλειες και κλοπές ή προκλήθηκαν τραυματισμοί ακόμα και θάνατοι, σε πισίνες, κοινόχρηστους χώρους, σε χώρους εστίασης κ.τ.λ. Ο ΑΚ στα άρθρα 834-839 έχει εισαγάγει ειδική και αντικειμενική ευθύνη των ξενοδόχων για κάθε βλάβη, καταστροφή αφαίρεση πραγμάτων που έφεραν πελάτες το ξενοδοχείο, με τις οποίες προστατεύεται ο τελευταίος από την αδυναμία του να αποδείξει τις συνθήκες καταστροφής και επίσης από το γεγονός της ένταξης των πραγμάτων στη σφαίρα επιρροής του ξενοδοχείου. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, εκτός από αυτές της αντικειμενικής ευθύνης, αν αποδεικνυόταν η αιτιώδης συνάφεια ανάμεσα στη πράξη και το αποτέλεσμα δικαιωνόταν ο πελάτης και ο υπεύθυνος της πράξης ή παράλειψης καταδικαζόταν αστικά ή και ποινικά.

Στην αστική ευθύνη όμως ξενοδόχων, για αποζημίωση σε φυσικά πρόσωπα, αν μολυνθούν από κορoνοϊό, τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα και το νομικό πλαίσιο αρκετά συγκεχυμένο. Και αυτό, διότι για να γεννηθεί ευθύνη προς αποζημίωση πρέπει να αποδειχθεί η αιτιώδης συνάφεια, δηλαδή να αποδειχθεί που ακριβώς μεταδόθηκε ο ιός, κάτι που όμως στη πραγματικότητα είναι αρκετά δύσκολο να γίνει. Με άλλα λόγια, ενώ είναι ιδιαίτερα δυσχερής η διαπίστωση και νομική απόδειξη ότι κάποιος πελάτης νόσησε πράγματι στο χώρο του ξενοδοχείου, μια εμφάνιση του Covid-19 σε μεγάλο αριθμό πελατών εξ αιτίας της ελλιπούς τήρησης εκ μέρους της επιχείρησης των κανόνων υγιεινής που θα τεθούν λεπτομερώς μπορεί να οδηγήσει σε υποχρέωση αποζημίωσης για βλάβη της υγείας και της ζωής των πελατών.

Νομική Αντιμετώπιση
Κατά την επιστημονική μας άποψη, καθίσταται απολύτως αναγκαία η οριοθέτηση, μέσω υγειονομικού πρωτοκόλλου και μέσω των κατάλληλων νομικών εργαλείων, του ορίου ευθύνης των ξενοδοχειακών μονάδων. Συνεπώς η διοίκηση του ξενοδοχείου αποδείξει, τόσο ενώπιον των αρχών όσο και ενώπιον του δικαστηρίου, ότι τήρησε ευλαβικά το πρωτόκολλο και έλαβε τα μέτρα που η Πολιτεία όρισε από πριν, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες νομικές ρήτρες, τότε θα απαλλάσσεται από οποιαδήποτε ευθύνη, αστική, ποινική και διοικητική.