Απόκριες, Σαρακοστή και τι δεν είναι Συγγνώμη. Η σχέση με την πολιτική
Γράφει η Ελένη Παπουτσή, Εκπαιδευτικός – Πολιτισμολόγος Ευρωπαϊκού Πολιτισμού
Τι είναι Συγγνώμη;
(με ψυχοθεραπευτικά παραδείγματα)
Η Μαρί Μπόλτερ είχε πάρα πολλά να συγχωρέσει. Γεννήθηκε από μια αλκοολική ανύμφευτη μητέρα, η οποία δεν την φρόντιζε καθόλου. Σε ηλικία 5 ετών τοποθετήθηκε σε ένα σπίτι να τη φροντίζουν και αργότερα την υιοθέτησε ένα ζευγάρι , του οποίου τα σκληρά πειθαρχικά μέτρα που την ανέτρεφαν, περιελάμβαναν και το κλείδωμα της στο κελάρι.
Στα 17 της η Μαρί ήταν σχεδόν παράλυτη από την κατάθλιψη και υπέφερε από μυϊκούς σπασμούς, πνιγμό, υπέρ οξυγόνωση και ψευδαισθήσεις, για τα οποία οι γιατροί έκαναν λάθος διάγνωση και τη χαρακτήρισαν σχιζοφρενή. Το 1947 την έβαλαν σε δημόσιο ψυχιατρείο, όπου έμεινε για 17 χρόνια.
Ήταν χρόνια απόλυτης απελπισίας και απόγνωσης. Υπήρχαν φορές που η Μαρί δεν μπορούσε ούτε να φάει ούτε να κινηθεί, και σκεπτόταν την αυτοκτονία. Στις αρχές της δεκαετίας του 60 οι γιατροί επανεξέτασαν την κατάσταση της Μαρί, και αποφάσισαν ότι δεν ήταν σχιζοφρενής, αλλά έπασχε από κατάθλιψη και διαταραχή πανικού. Με τη βοήθεια φίλων και λειτουργών ψυχικής υγείας η Μαρί το 1964 πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο.
Σε ηλικία 34 ετών η Μαρί είχε δικαίωμα να νοιώθει θυμό, πίκρα και απελπισία. Δεν ακολούθησε όμως αυτόν τον τρόπο ζωής. Η Μαρί παντρεύτηκε, πήρε δίπλωμα από το κολέγιο τους Σάλεμ και το Χάρβαρντ. Εργάστηκε με ψυχασθενείς και έγραψε την αυτοβιογραφία της , την οποία γύρισαν ταινία το 1986, με πρωταγωνίστρια τη Μάρλο Τόμας. Όταν η Μαρί ήταν 58 ετών, επέστρεψε στο ίδρυμα που ήταν κλεισμένη τόσα χρόνια, όχι ως ασθενής, αλλά ως διευθύντρια κοινοτικών υποθέσεων.
Στο άρθρο του Ασσοσιέτινγκ πρες που ανήγγειλε την πρόσληψή της, η Μαρί εξήγησε το θρίαμβό της παρά τα τεράστια εμπόδια λέγοντας , ότι δε θα είχα μεγαλώσει καθόλου, αν δεν είχα μάθει να συγχωρώ. Τι εννοούσε;
Η Συγνώμη δεν είναι Η ψευδαίσθηση ότι δε θα ξαναπληγωθεί κάποιος. Η ψευδαίσθηση ότι οι άλλοι φταίνε. Δεν είναι λησμονιά. Συγχωρώντας τους ανθρώπους που μας πλήγωσαν δεν σβήνουμε τις οδυνηρές εμπειρίες. Δεν είναι παράβλεψη. Η αληθινή συγγνώμη δε μπορεί να επέλθει, αν κάποιος αρνείται ή παραβλέπει τις πράξεις που τον πλήγωσαν.
Δεν είναι άφεση. Πολλοί από εμάς που μεγαλώσαμε στην Ορθόδοξη ή Καθολική εκκλησία εξομολογούμαστε τις αμαρτίες μας, και μετά δεχόμαστε άφεση. Εκτελούσαμε όποιον κανόνα μας επέβαλε ο ιερέας, και το <ποινικό μας μητρώο> καθαριζόταν μέχρι να αμαρτήσουμε ξανα, να εξομολογηθούμε , και να μας δοθεί πάλι άφεση, αλλά δεν είναι ακριβώς αυτό που θέλουμε να κάνουμε όταν συγχωρούμε τους ανθρώπους που μας πλήγωσαν (ψυχολογικά)
Το σου δίνω άφεση είναι λόγια που λέγονται όταν εμείς στεκόμαστε στην κορυφή του βουνού του φαρισαϊσμού και δείχνουμε ότι δεν έχουμε ακόμα θεραπεύσει τις πληγές μας.
Η συγγνώμη δεν είναι μορφή αυτοθυσίας. Το να φοράμε εμείς ένα ευγενικό χαμόγελο, και να κρύβουμε τα αληθινά μας συναισθήματα η να κάνουμε τους μάρτυρες.
Δεν είναι ξεκάθαρη αυτόματη απόφαση που λαμβάνεται μια φορά, π.χ.την πρώτη μέρα κάθε μήνα, ή τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα.
Η Συγγνώμη είναι προϊόν συνεχούς θεραπευτικής διαδικασίας, είναι εσωτερική διεργασία. Συμβαίνει μέσα μας. Είναι αίσθηση ευεξίας, ελευθερίας αποδοχής. Είναι σημάδι θετικής αυτοεκτίμησης. Σημάδι του ποιοί είμαστε. Το να αναγνωρίσουμε ότι δε χρειαζόμαστε πλέον τη μνησικακία και την αυτολύπησή μας. Δε χρειάζεται να τιμωρήσουμε τους ανθρώπους που μας πλήγωσαν ή να κρατήσουμε άλλους σε απόσταση, για να μη πληγωθούμε πάλι.
Δε τα χρειαζόμαστε σαν ταυτότητα. Είμαστε κάτι περισσότερο από θύμα τραυματισμού ή αδικίας. Είναι η εσωτερική ειρήνη που νοιώθουμε, όταν δεν προσπαθούμε να ισοφαρίσουμε. Είναι να αποφασίσουμε ότι αρκετά με το κρυφτούλι, τον πόνο και το μίσος. Δε μας χρειάζονται πλέον .Είναι ν απελευθερώσουμε και να χρησιμοποιήσουμε καλύτερα την ενέργεια που κάποτε καταναλωνόταν για να ελλιμενίζονται απέχθειες. Είναι η διάσπαση του φαύλου κύκλου σταματώντας να πληγώνουμε άλλους όπως πληγωθήκαμε και εμείς.
Δεν είναι πράξη, είναι ανακάλυψη. Δεν είναι στόχος. Είναι το δώρο που δεχόμαστε επειδή έχουμε πετυύχει άλλους στόχους οι οποίοι περιλαμβάνουν και τη βελτιωμένη νοητική και σωματική υγεία!
Η Δύναμη της Συγνωμης (Δίοδος, Αθήνα 1992)
Dr. Sidney Simon-Suzzane Simon. O Sidney Simon έχει γράψει μεταξύ άλλων και τα μπεστ σέλερ <αποσαφήνιση των αξιών> και <Ξεκολλώντας>
Εργάζεται ως καθηγητής ψυχολογικής υποστήριξης στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Η Suzzane Simon εργάζεται στα δημοφιλή <εργαστήρια συγγνώμης> και βοηθούν χιλιάδες ανθρώπους να απελευθερωθούν από <αγιάτρευτες πληγές> σκληρών περιστατικών.
Οι ίδιοι οι συγγραφείς αναφέρονται στη δική τους βιωματική εμπειρία, στην αρχή του βιβλίου τους. (που περιγράφεται πιο κάτω)
Σταθήκαμε γύρω από το φέρετρο. Ο αδελφός μου η αδελφή μου και εγώ, κοιτάζοντας τα απομεινάρια του ανθρώπου που αγαπούσαμε , αλλά και μισούσαμε, τον άντρα που προσπαθούσαμε να σεβόμαστε, αλλά και φοβόμαστε. Του πατέρα μας. Όταν είμαστε μικρά , ο μπαμπάς ερχόταν στο δωμάτιο μας και μας κακοποιούσε σεξουαλικά. Άλλες φορές ξέσπαγε σε βίαια οργή, χτυπώντας μας άγρια από θυμό, και απογοήτευση.
Ναι αυτός ο άντρας που φάνταζε σα γίγαντας μας έκανε φοβερά πράγματα όταν είμαστε μικρά, που δε τα έχουμε ξεχάσει .Στην πραγματικότητα αν ο μπαμπάς είχε πεθάνει 3, ή 4 χρόνια πριν, δε θα είχαμε πάει στη κηδεία του. Θα είχαμε μέσα μας πόνο, μίσος , θυμό, κατάρες. Αντ αυτού τώρα, απομακρυνθήκαμε από κοντά του γνωρίζοντας ότι θα αναπαυόταν εν ειρήνη.
Τι ήταν εκείνο που μας άλλαξε; Η συγγνώμη. Ίσως δεν πιστεύετε πως ένας άνθρωπος μπορεί να συγχωρήσει κάτι τόσο ακατανόμαστο όσο η αιμομιξία. Το μόνο που θέλαμε ήταν να σταματήσει να επεμβαίνει στη ζωή μας ο πόνος αυτός. Δε ξεχάσαμε , ούτε πρόκειται να ξεχάσουμε τι μας συνέβη .Συμφωνήσαμε όμως, ότι δε χρειαζόταν να τον κάνουμε να πληρώσει για ό,τι φοβερό μας έκανε. Σταματήσαμε να βλέπουμε την αιμομιξία σα δικαιολογία για ό,τι στραβό στη ζωή μας. Επιτρέψαμε σε όλα αυτά να φύγουν. Ναι θεραπευτήκαμε. Και ναι συγχωρήσαμε.
Γεμίσαμε με σπόρους ντομάτας τις τσέπες του το ίδιο είδος που συνήθιζε να φυτεύει ο μπαμπάς κάθε Άνοιξη, και χαμογελάσαμε τρυφερά όταν ψιθυρίσαμε ο ένας στον άλλον ότι κάποια μέρα θα επισκεπτόμασταν τον τάφο του και θα βρίσκαμε ένα μεγαλειώδη κήπο πάνω του. Έτσι τιμήσαμε τον άντρα που ήταν ο πατέρας μας.
Επειδή μερικοί μπερδεύονται, τους λένε διάφορα κα οι παπάδες στυλ Ιερώνυμου που αποβλέπουν στο συμφέρον τους. Πολιτικά, όταν κάποιος σε πατάει στο λαιμό και έχει έρθει με πρόθεση και δόλο να το κάνει, είναι επίσης ανηθικότητα μεγάλη και πρέπει να τον διώχνεις γρήγορα απ αυτόν τον ρόλο , αν έχεις μέσα σου το ένστικτο αυτοσυντήρησης , διαφορετικά η φοβάσαι, η ντρέπεσαι, η έχεις συμφέρον εις βάρος άλλων. Του Ασώτου υιού, ο πατέρας (κατά παραβολή ο Θεός) συγχώρεσε γιατί ο μεγάλος γιος δεν είχε φύγει με δόλο. (σκόπιμα δεν διευκρινίζεται από την εκκλησία, για να το εξηγεί ο καθένας όπως τον συμφέρει)
Όλοι αυτοί οι τσιπροκαμένοι ήρθαν με δόλο, ακόμα και αυτοί που ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ για το συμφέρον τους και τώρα βάζουν υποψηφιότητα με άλλα κόμματα. Το συνειδητοποιούμε και τους διώχνουμε με σταθερότητα.