Τι μας λείπει τελικά;

Γράφει η Μαρία Παπανδρέου

Τι μας λείπει σήμερα; Αν δούμε τελείως επιφανειακά το θέμα, ενδεχομένως να απαντούσαμε «τίποτα» (μιλώντας για τον Μέσο Δυτικό άνθρωπο, διότι δυστυχώς υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας οι οποίοι στερούνται τα βασικά, αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα για άλλο άρθρο). Όσα υλικά αγαθά και να διαθέτουμε όμως, αυτό που πιστεύω ότι μας λείπει στην πραγματικότητα, είναι χρόνος με τον εαυτό μας. Για την ακρίβεια, ποιοτικός και ουσιαστικός χρόνος μαζί του.

Από το σχολείο, μας μαθαίνουν ότι ο άνθρωπος ως κοινωνικό και πολιτικό ον (κατά τον Αριστοτέλη), έχει έμφυτη την ανάγκη για συναναστροφή με άλλους ανθρώπους.

Από την άλλη μεριά, αυτή η μόνιμη επιθυμία και η «ανάγκη» να βρισκόμαστε ό λ η τ η ν ώ ρ α με άλλους, ή για παράδειγμα να είμαστε διαρκώς έξω για καφέ, να μιλάμε συνέχεια στο τηλέφωνο κλπ., έχω την εντύπωση ότι ορισμένες φορές ξεπερνάει το μέτρο…

Αναρωτιέμαι, μήπως εν τέλει καταντάει κάπως εμμονικό το να επιζητούμε συνέχεια την προσοχή και την συντροφιά των άλλων ή να απασχολούμαστε διαρκώς με κάτι;

Μήπως στην ουσία υποδηλώνει έναν ανεξήγητο φόβο να μείνουμε για λίγο μόνοι μας; Γιατί, άραγε υπάρχει αυτός ο φόβος να βρεθώ μόνη/ος με τον εαυτό μου; Ο λόγος που αναρωτιέμαι είναι διότι πέρα από την κοινωνικοποίηση, μία ακόμη έμφυτη τάση του ανθρώπου, επίσης κατά τον Αριστοτέλη, είναι και αυτή για γνώση. Η αυτογνωσία αποτελεί και αυτή μία μορφή της.

Για παράδειγμα, το να βάλω σε μία σειρά τις σκέψεις μου, να κάνω έναν απολογισμό, μία αυτοκριτική, να θέσω πιο ξεκάθαρα κάποιους στόχους μέσα μου, να κάνω θετικές σκέψεις, ενδεχομένως να κάνω μια προσευχή αν πιστεύω, να διαβάσω ένα βιβλίο, να δω ποια/ος είμαι, τί είμαι, να δω «που βαδίζω;» τέλος πάντων. Η αυτογνωσία δεν είναι ευπρόσιτη και σίγουρα δεν μπορεί να κατακτηθεί εκατό τις εκατό από κάποιον, εκτός αν είναι Θεός, συνεπώς το ερώτημα μετατοπίζεται από το «γιατί φοβάμαι» στο «τι φοβάμαι»;

Αν δεν μπεις στη διαδικασία να «μιλήσεις» με τον εαυτό σου, δεν πρόκειται να το ανακαλύψεις και είναι κρίμα, διότι, όσο δύσκολος και αν είναι ο δρόμος, το ταξίδι είναι τόσο ευεργετικό που δεν υπάρχει λόγος να το αναβάλλουμε για αργότερα, προκειμένου να μην χάσουμε τον καφέ με τους φίλους μας. Όπως ένα πρόβλημα σε φοβίζει στην αρχή μέχρι να δεις προσεκτικά τα δεδομένα του, έτσι και στην περίπτωση της αυτεπίγνωσης υπάρχουν τα αντίστοιχα δεδομένα και οι απαντήσεις, που θα ανακαλύψεις μέσα σου σιγά-σιγά.

Άλλωστε, αν αφιερώσεις χρόνο στον εαυτό σου για να τον μάθεις καλύτερα, να εξελιχθείς πνευματικά, θα γίνουν καλύτερες και οι σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω σου.

Αλλά αν δεν μπούμε πρώτα στη διαδικασία να ερευνήσουμε και να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, πώς θα γνωρίσουμε τους άλλους; Στο τέλος της ημέρας εξάλλου, θέλουμε δεν θέλουμε με τον εαυτό μας μένουμε… Ας αφιερώσουμε λοιπόν, λίγο παραπάνω χρόνο στην αυτοέρευνα και στο να διατηρούμε και να καλλιεργούμε συστηματικά μια καλή σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό σε πρώτο επίπεδο, για να έρθουν κι αλλαγές σε επιπλέον επίπεδα, χωρίς ασφαλώς η πρόοδος να γίνεται αυτοσκοπός και μία θηλιά που μας πνίγει.

Για να μην παρεξηγηθώ, δεν κατακρίνω καμία στάση ζωής, ο καθένας προφανώς έχει το δικαίωμα να κατανείμει τον χρόνο του, όπως αυτός θεωρεί καλύτερα. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να στερούμαστε τίποτα. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, ότι ο άνθρωπος από τη φύση του έχει ανάγκη και το Απολλώνιο αλλά και το Διονυσιακό στοιχείο στη ζωή του, δηλαδή την αρμονική συνύπαρξη διανόησης και ψυχαγωγίας, τον κόσμο του μέτρου και της λογικής, από τη μία παράλληλα με τον κόσμο της ιερής τρέλας και της λαγνείας από την άλλη. Συνεπώς, αν δεν υπάρχει ισορροπία δυνάμεων και υπερέχει το ένα από τα δύο, ο άνθρωπος χάνει την ευστάθεια του, με αποτέλεσμα να νιώθει διαρκώς ότι του λείπει κάτι, ενώ φαινομενικά τα έχει όλα!