O δισυπόστατος πρωθυπουργικός ρόλος στην εποχή της νέας τάξης πραγμάτων

Γράφει ο Αλέξανδρος Κριτσίκης, Δικηγόρος

Όταν κάποτε ένας από τους κορυφαίους Αμερικάνους πολιτικούς διανοητές ο Φράνσις Φουκουγιάμα εξέφρασε με τη λήξη του Ψυχρού πολέμου και την κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ το «τέλος» της ιστορίας όλοι θεώρησαν πως η φιλελεύθερη δημοκρατία αστικού τύπου είναι το τελευταίο στάδιο ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας. Με όχημα την παγκοσμιοποίηση ο φιλελευθερισμός εξαπλώθηκε παντού. Σταδιακά το κράτη και τους θεσμούς άρχισαν να τους αντικαθιστούν διεθνή υπερεθνικά μορφώματα και παγκόσμιοι οργανισμοί. Τα κράτη δικαίου ανά την υφήλιο ήρθαν σε δεύτερη μοίρα. Η πολιτική έπαψε να έχει τον πρώτο ρόλο στην λήψη των αποφάσεων. Πλέον οι αποφάσεις λαμβάνονταν αλλού με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνία και τους πολίτες…

Η οικονομία κυριάρχησε θα λέγαμε επί της πολιτικής. Οι ιδεολογίες κατέρρευσαν σε μία νύχτα. Πολλοί μίλησαν για το τέλος των ιδεολογιών. Οι πολιτικοί τι και αν ήταν εκλεγμένοι από τον λαούς φαίνεται να μην είχαν καμία δύναμη. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν εν απουσία τους από κάποιες κλειστές κάστες ανθρώπων που έλεγχαν τα νέα κέντρα εξουσίας. Και φυσικά τα νέα κέντρα εξουσίας είναι αυτό που όλοι πλέον αποκαλούμε «αγορές». Τι είναι οι αγορές;

Με μία ευρεία έννοια του όρου θα μπορούσαμε να τις προσδιορίσουμε ως τα νέα υπερεθνικά μορφώματα, ως τα χρηματιστήρια και εν γένει κάθε μόρφωμα στο οποίο οι οικονομικές σχέσεις διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο. Όλες αυτές τις νέες καταστάσεις κάποιοι αποκάλεσαν νέο-φιλελευθερισμό, άλλοι παγκοσμιοποίηση. Όποια και αν είναι η ονομασία που αποδώσει στην νέα τάξη πραγμάτων τα αποτελέσματα είναι δυστυχώς εμφανή. Απουσία παντελής του κοινωνικού κράτους, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με κίνδυνο να μειωθούν στο ελάχιστο οι συντάξεις, αν φυσικά εξακολουθήσουν να δίδονται, ανεργία, μηδαμινά κοινωνικά επιδόματα, κοινωνικός αποκλεισμός, φτωχοποίηση εν γένει εξαθλίωση.

Και για να γυρίσουμε στα εν οίκω πρόσφατες δημοσκοπήσεις που ήρθαν στο φως έδειξαν αφενός εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του πρωθυπουργού αφετέρου ανησυχία για το οικονομικό μέλλον της χώρας. Με αυτά και με τα άλλα θα καταφέρει ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης να τιθασεύσει την ανεργία, να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρας και τον ρυθμό ανάπτυξης ή θα εγκλωβιστεί στις δαγκάνες της νέας Τάξης πραγμάτων που θα αναγκάσουν τις εκλεγμένες κυβερνήσεις απλά να μοιράζουν χαμηλά κοινωνικά επιδόματα, προκειμένου να αποφύγουμε τις κοινωνικές επαναστάσεις τύπου Μπολσεβίκων; Ο πρωθυπουργός της χώρας αφενός καλείται να στελεχώσει το κόμμα και το κράτος με έξυπνα, νέα και ικανά στελέχη να ανταποκριθούν στην νέα τάξη πραγμάτων, αφετέρου έχει να αντιμετωπίσει τις διεθνείς κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις, που επιτάσσουν απρόβλεπτες καταστάσεις στην όποια μορφή λάβει τελικά η εκμετάλλευση του Αιγαίου.

Και αν μέσα σε αυτά προσθέσουμε και την τεχνητή νοημοσύνη που καλπάζει και φέρνει όπως εύστοχα αποκαλείται την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση με κατακόρυφη αύξηση ανεργίας ιδίως σε κάποια επαγγέλματα τότε θα μιλάμε πλέον για πολίτες που θα συντηρούνται με πενιχρά κοινωνικά επιδόματα ή για μια νέα Επανάσταση των λαών.

Και μετά από αυτά το ερώτημα είναι ένα: Έχουν σήμερα νόημα οι ιδεολογίες, αξίζει να παθιάζεται κάνεις με αυτές και τα κόμματα ή είναι ανόητος κανείς που εξακολουθεί να πιστεύει σε αυτές;