Ρινοκερίτιδα, η μεταμόρφωση σε παχύδερμα

Mπερανζέ, ο  αφελής και ήσυχος άνθρωπος, ήρωας του Ευγένιου Ιονέσκο

Γράφει η Ελισάβετ Μ. Μπούρα

Η υπόθεση εξελίσσεται   σε μια επαρχιακή πόλη της Γαλλίας. Ο δειλός και καλόκαρδος, Μπερανζέ, συνομιλεί με τον εγωπαθή φίλο  του, τον  Ζαν. Ξαφνικά  η πόλη κατατρομάζεται  από την εμφάνιση ενός ρινόκερου . Η  είδηση φτάνει σε όλους τους πολίτες προκαλώντας τρόμο και σύγχυση. Έτσι όπως ήρθε, εξαφανίστηκε ο ρινόκερος. Ο Μπερανζέ νόμισε ότι το πρόβλημα λύθηκε. Δεν θα τους ανησυχήσει ξανά ο ρινόκερος.

Ο Ευγένιος Ιονέσκο μας περιγράφει μια μικρή επαρχιακή πόλη στην οποία όλοι οι άνθρωποι μετατρέπονται βαθμιαία σε ρινόκερους, δηλαδή χάνουν την ανθρωπιά τους, αποκτηνώνονται και προσαρμόζονται στο κομφορμιστικό ρεύμα της εποχής τους με την ενσωμάτωσή τους στη νέα ζωώδη κυρίαρχη κατάσταση πραγμάτων.

Το έργο κλείνει με την εσωτερική πάλη του πρωταγωνιστή του Μπερανζέ, του τελευταίου που ακόμη παραμένει άνθρωπος, μια και η σύντροφός του Ντέζη υποχώρησε και αυτή και μετατράπηκε σε ρινόκερο. Και ο Μπερανζέ καταλήγει:«Θα πολεμήσω ενάντια σ’ όλο τον κόσμο. Η καραμπίνα μου, πού είναι η καραμπίνα μου; (Γυρίζει προς το μέρος του τοίχου, που φαίνονται πάντα τα κεφάλια των ρινόκερων και ουρλιάζει με όλη του τη δύναμη).

Ο ρινόκερος πρώτα μας παραπλανά

Από την Ανάσταση, την ύψιστη σημασίας γιορτή της θρησκείας μας, τη γιορτή των γιορτών της χριστιανοσύνης, με το επικίνδυνο έθιμο του σαϊτοπόλεμου, με το πρόσφατο αδόκητο θάνατο ενός οικογενειάρχη, την ώρα εργασίας του.

Στη γιορτή της Αγάπης, μας λένε οι ρινόκεροι που μας διοικούν ότι τα βάρβαρα έθιμα που σκοτώνουν ανθρώπους, δεν μπορούν να ανακληθούν. Πρέπει να γιορτάζουμε την Ανάσταση, τη γιορτή της ζωής και της αγάπης,με μολότωφ και κροτίδες και σκηνές πολέμου.

Παράπλευρη απώλεια οι τραυματισμοί και οι θάνατοι στη γιορτή της αγάπης, ότι πιο παράλογο  και αποκρουστικό ακούγεται από τους θεσμικούς αντιπροσώπους  της πολιτείας.

To μόλις οκτώ ετών κορίτσι,  σε κρίσιμη κατάσταση μετά το τραυματισμό της από πυροβόλο όπλο, τη Κυριακή του Πάσχα. Μετά την επέμβαση, βρίσκεται σε σταθερή αλλά κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο Παίδων. Γιατί; Επειδή  υπάρχουν έθιμα(;) στη ζούγκλα μας όπως δήλωσε ο συλληφθείς , πολλοί πυροβολούσαν . Δυό χρόνια μετά τον χαμό ενός άκόμα παιδιού, του Μάριου, στην αυλή του σχολείου του, ακόμα ζούμε τα ίδια. Ο  επτά μόλις χρόνων Χρήστος, που σαν παπαδάκι, μπροστά από τον ιερέα πατέρα του, τραυματίσθηκε θανάσιμα στο μάτι και υπέκυψε τέσσερεις μετά.  Ποιο παιδί έχει αύριο σειρά;

Μετά δικαιολογείται

Οι ρινόκεροι μας λένε ότι οι 100+ άνθρωποι που χάθηκαν στο Μάτι και οι 24 ψυχές στη Μάνδρα , φταίνε τα  ακραία   φυσικά   φαινόμενα που δεν κατάφεραν να προβλέψουν ή να θέσουν σε έλεγχο (ποιοι;) και πολεοδομικές παραβάσεις από παλιά (ποιών;). Τα πορίσματα των εισαγγελέων, μήνες μετά, μας  λένε εντελώς διαφορετικά . Ανύπαρκτη δημόσια διοίκηση, σαθροί μηχανισμοί πολιτικής προστασίας και τέλος μηδενική διαχείριση κρίσης. Κατόπιν εορτής, τα πορίσματα δεν μπορούν να επανορθώσουν το κακό. Αφού χάθηκαν άνθρωποι, οικογένειες ξεκληρίστηκαν, το περιβάλλον καταστράφηκε και οι επιπτώσεις θα δηλητηριάζουν για χρόνια.  Ανείπωτος  πόνος και ζωές ρημαγμένες, με το πιο σκληρό τρόπο αθώες ψυχές, μαρτυρικά θανατώθηκαν σε μια κανονική μέρα μιας ΜΗ κανονικής χώρας. Αυτό ήταν το λάθος τους, νόμιζαν ότι ζουν σε μια κανονική χώρα.

Οι χρόνια ασθενείς, οι ογκολογικοί ασθενείς, στις ουρές για τα φάρμακά τους. Η θεραπεία, για την οποία πληρώνουμε όλοι σε κρατικούς ασφαλιστικούς φορείς, υποχρεωτικά, δεν είναι υποχρεωτική για τους φορείς, επαφίεται   στη διακριτική ευχέρεια τους.

Τα 40 εγκαταλελειμμένα παιδιά που ζουν στο Παίδων, ενώ είναι απόλυτα υγιή. Στερούνται τη δυνατότητα  να ανατεθούν σε κάποια οικογένεια, ακόμα και να μεταφερθούν σε προνοιακές δομές, να πάνε σχολείο , να παίξουν, να ζήσουν φυσιολογικά. Ντροπή σε μια χώρα της Ευρώπης να μην μπορεί να φροντίσει 40 παιδιά.

Έπειτα κάνει πως δεν κοιτά

Τα τροχαία εγκλήματα, με θύματα παιδιά  και συνοδούς τους, αυξάνονται συνέχεια και Τροχαία και αρμόδιοι κοιτούν. Θεατές σε έναν ακήρυχτο  πόλεμο εναντίον των πεζών αλλά και όλων των χρηστών των οδών.

Φαίνεται και στο τρόπο που κινούμαστε στο κοινόχρηστο χώρο. Κανένας σεβασμός για τους συμπολίτες, το παιδί, τον άνθρωπο με κινητικά προβλήματα,  τον ηλικιωμένο , το γονιό με καρότσι, το σκυλάκι, τη γάτα, το δένδρο, τα μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, δημόσια κτίρια, το παρτέρι της πλατείας.

Πάρκαρε όπου θέλεις, πέτα όπου μπορείς τα σκουπίδια σου. Κάνε φασαρία με το αυτοκίνητο σου ή τη μηχανή. Βγάλε βόλτα το κατοικίδιο χωρίς να μαζεύεις τα “δωράκια” του. Φώναξε μεσημέρι-βράδυ, γιατί μένεις χρόνια στη γειτονιά, έχεις τεκμήριο ιδιοκτησίας παντού όπου μπορείς να ακουστείς και όπου πιάνει το μάτι σου. Κλείσε την πόρτα του ηλικιωμένου με τον αυτοκίνητο σου. Κλείσε τη ράμπα για Αμεα. Χλεύασε τον γείτονα που ζητά το πεζοδρόμιο να είναι για πεζούς, ενώ εσύ το θέλεις για κήπο και πάρκινγκ σου, μόνο για τη πάρτη σου. Χλεύασε τον αδύναμο,  τον ανήμπορο, τον ευγενή, τον αξιοπρεπή,  γιατί εσύ έχεις το κέρατο στη μύτη και μπορείς με μιά κουτουλιά  να επιτεθείς.

Κι εμείς απλά τον ανεχόμαστε

Και εμείς όταν είδαμε τα πρώτα δείγματα της ρινοκερίτιδας στη πόλη μας, δεν δώσαμε σημασία.

Μπορεί κάποιοι να μην αντιληφθήκαμε εκείνη τη στιγμή, αλλά τον ακούσαμε όλοι. Και εδώ δεν υπάρχουν δικαιολογίες. ‘Όλοι και όλες  ακούσαμε τον ρινόκερο να περνά από την πόλη μας.

Ακούσαμε τη φωνή του να λέει “δεν βαριέσαι”. Ακούσαμε να φωνάζει “ξέρεις ποιος είμαι εγώ;”

Ακούσαμε τη βαριά ανάσα να μας λέει “τώρα θα σου δείξω εγώ ποιος είμαι”

Ακούσαμε να ψιθυρίζει “εγώ έχω τον δήμαρχο στο τσεπάκι μου” ή “έχω τον  μπαμπά  τον αστυνομικό” ή “ο υπουργός είναι κουμπάρος του κουμπάρου μου”.

Ακούσαμε τον “τσαμπουκά”, τον “μάγκα” της γειτονιάς να φωνάζει “όποιος τα βάζει μαζί μου θα δει τι θα πάθει” γιατί ο κουμπάρος μου δουλεύει στο δήμο, το υπουργείο ή γιατί η μεγάλη παρέα μου μπορεί να “κράζει” στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ή μπορώ να έχω πολλούς “ψεύτικους λογαριασμούς”.

Παλιά τους έλεγαν αλήτες, τιποτένιους, σήμερα ακόμα και στα υψηλότερα δημόσια αξιώματα τους βλέπουμε. Ανήκουστες παλιά αυτές  οι συμπεριφορές, τώρα είναι υποψήφιοι στις εκλογές ή και ήδη δήμαρχοι. Περιφέρουν τα πτυχία και τις επαγγελματικές ιδιότητές τους, μαζί με την αήθη συμπεριφορά και τον προσβλητικό λόγο υποτιμώντας συλλήβδην όποιον θεωρούν εχθρό, αλλά όλοι ξέρουμε ποιοι είναι πραγματικά, αυτό που έλεγαν οι παλιοί “χαμένοι”,  οι ηθικά ηττημένοι.

Ώσπου έγινε συνήθεια

Και έτσι η ρινοκερίτιδα ή απλά η “παχυδερμίαση” μας έγινε συνήθεια. Κατέλαβε όλη τη πόλη.

Η συνήθεια στη μη κανονικότητα. Σιγά-σιγά έγινε ρουτίνα. Δεν πειράζει που χάνονται ζωές από έθιμα βάρβαρα. Δεν πειράζει που δεν ελέγχεται η παράνομη οπλοφορία και οπλοχρησία. Ο ποινικός κώδικας είναι ξεχασμένος, σε κάποιο συρτάρι κλεισμένος.

Το κράτος Πρόνοιας κι αυτό κάπου χαμένο ανάμεσα στη γραφειοκρατία και τη δημοσιοϋπαλληλική ραστώνη. Παιδιά στα αζήτητα, οικογένειες σε ένδεια, άστεγοι, ασθενείς με χρόνια νοσήματα, εθισμένα άτομα. ‘Ολοι είναι άνθρωποι της ίδιας κοινωνίας μέλη, έχουν πληρώσει, πλήρωσαν οι δικοί τους, πληρώνουμε όλοι για να έχουν φροντίδα ισότιμα και ισόνομα.

Τα πλέον αρμόδια χείλη λένε ότι δεν υπάρχει άβατο, όταν το άβατο είναι παντού.  Πεζοδρόμια, δρόμοι, πλατείες άβατα για τους πολλούς γιατί οι τοπικοί άρχοντες τα έχουν παραχωρήσει σιωπηρά σε επαγγελματίες και παρόδιους.

Ο Κώδικας Οδικής  Κυκλοφορίας , ένα χαρτί χωρίς σημασία. Μόνο  για εισπράξεις τον θυμούνται οι αρμόδιοι. Κανένας έλεγχος και τήρηση νομιμότητας. Καλείς το 100 και δεν έρχεται και αν έρθει ουδέν καταγράφεται στο δελτίο συμβάντων. Τίποτα δεν βλέπουν τα αρμόδια όργανα, η παρανομία είναι αόρατη για την αστυνομία.

Μόνο η γιαγιά στη Θεσσαλονίκη πρέπει να συλληφθεί για παραεμπόριο, βρήκαμε τον ένοχο.

και  η ανομία γενικεύεται

Ο νόμος της ζούγκλας , είναι φυσιολογικό να επικρατεί, εκεί που ο νόμος των ανθρώπων δεν εφαρμόζεται. Ο ρινόκερος δεν αφήνει χώρο για παρανοήσεις. Περνά και φοβούνται όλοι. Έχει όγκο, κάνει φασαρία, έχει και όπλα. Κανένας δεν τολμά να σταματήσει το ρινόκερο. Φόβος και τρόμος. Μην αντιστέκεσαι,,  γίνε ρινόκερος για να σε φοβούνται. Αυτή είναι η Ρινοκερίτιδα. Όσο είσαι άνθρωπος πάντα θα χάνεις.

Η παχυδερμίαση είναι:

Ο κομφορμισμός, η επανάπαυση, το βόλεμα των ανθρώπων. Αυτό το γλυκό νανούρισμα, που αισθάνεται κάποιος μέσα στο ασφαλές σπίτι του μετά από ένα καλό γεύμα, στη ζεστασιά της κεντρικής θέρμανσης, με το μπλε χρώμα του υπολογιστή στο δωμάτιο, που είδε μόλις τη νέα σειρά από το συνδρομητικό κανάλι. Δεν υπάρχει χώρος για σκέψεις ανησυχητικές, όταν είσαι χορτασμένος, Φάε κι άλλο σου λέει η διαφήμιση, στο διάλειμμα. Κατανάλωσε, δες κι άλλο. Δεν υπάρχει χρόνος για σκέψεις, για στοχασμό. Δες αυτά που θέλει ο μεγάλος αδελφός να δεις. Μέσα από σειρές και ειδήσεις και από τις παρέες, που αυτός  διαλέγειγια σένα. Για το καλό σου, για το καλό μας.

Και τέλος ο ρινόκερος ποδοπατά

Γιατί αυτό κάνει ο ρινόκερος. Από τη φύση του και λόγω του όγκου του, δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Θα ποδοπατήσει όποιον βρει μπροστά του, δεν μπορεί να σταματήσει

Ο Ιονέσκο, βαθιά αντιναζιστής και γενικά ενάντιος σε κάθε -ισμο , με βαθιά πίστη στον άνθρωπο και την καλοσύνη των ανθρώπων, γράφει τον ¨Ρινόκερο” για να αφυπνίσει συνειδήσεις και να μην επαναληφθεί ο ναζισμός ή κάτι ανάλογο. Έργο αντίστασης κατά της παραπληροφόρησης της κάθε προπαγάνδας, έργο ενάντια στην παράλογη «λογική» και στα ψέματα που μας σερβίρουν οι κυρίαρχοι, που μας καθοδηγούν, εκείνοι που αποκτηνώνουν τους ανθρώπους κι ύστερα τους καταντάνε σκλάβους.

Σταμάτα τον ρινόκερο πριν σε ποδοπατήσει

Εμείς που τον βλέπουμε να έρχεται καταπάνω μας, εμείς που ακόμα θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι, που ο ιός δεν μας έχει ακόμα αρρωστήσει, μπορούμε να τον σταματήσουμε με έναν τρόπο.  Επιλέγοντας τον άνθρωπο, όποιον  και όποια  θα μας πει αληθινά, με ποιόν τρόπο θα αλλάξει η κατάσταση. Ποιος-ά θα σταματήσει τη Ρινοκερίτιδα, την αρρώστια της απανθρωπιάς. Ποιος θα σταματήσει τον ρινόκερο που μας ποδοπατά καθημερινά;

Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ

Θεμελιώνουν έτσι τον νόμο της ζούγκλας στην κοινωνία. Αυτοί που τους έχει καταλάβει ο ιός, μπορεί να μην έχουν γιατρειά αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μας παρασύρουν όλους στη ζούγκλα τους. Δεν είναι ο κόσμος μας, αυτός. Ο κόσμος μας είναι η ανθρωπιά, η ζούγκλα δεν μπορεί να επικρατήσει στην πολιτεία των καλών και αγαθών πολιτών.

  • Πολίτες χρήσιμοι και καλοί για το γενικό όφελος. O Mahatma Gandhi , η Malala Yousafzai , η Μητέρα Τερέζα, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ο Γρηγόρης Λαμπράκης,  η Ρόζα Παρκς, η Μπίλυ Τζιν Κινγκ, ο Γεώργιος Παπανικολάου, η Αγία Φιλοθέη, η Φάννυ Σέκουλιτς,  και άλλοι πολλοί είναι τα λαμπρά παραδείγματα αντίστασης και αγώνα για ίσα δικαιώματα, την αλληλεγγύη, τη νομιμότητα, την ειρηνική συνύπαρξη  των ανθρώπων.

Πριν η παχυδερμίαση και η αποκτήνωση γίνουν κανόνας

’Είμαι μόνος, μόνος ανάμεσα σε ανθρώπους σκληρούς σαν πέτρες, επικίνδυνους σαν φίδια, άσπλαχνους σαν τίγρεις […]Στην πραγματικότητα είμαι ο τελευταίος άνθρωποςμέσα σε αυτό το νησί των τεράτων, και, επομένως, δεν αντιπροσωπεύω τίποτα πια, απλώς μια ανωμαλία μια τερατωδία ‘’ μονολογεί ο Μπερανζέ.

ΟΧΙ δεν είμαστε μόνοι, είμαστε άνθρωποι ακόμα πολλοί. Νοιώθουμε  αλληλεγγύη και έχουμε καρδιά που πονά για όλες τις ψυχές, για κάθε μικρή η μεγάλη πληγή . Έχουμε και νου που λειτουργεί στη βάση της λογικής και για το κοινό καλό. Γιατί η κοινωνία προοδεύει όταν κάθε μέλος  είναι ασφαλές και απολαμβάνει όλων των υπηρεσιών ισόνομα και ισότιμα. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που πονούν, όσο υπάρχουν ακόμα άνθρωποι, τα κτήνη δεν επικρατούν. Μόνο ο σεβασμός  αρκεί για αρχή, μπορεί να σταματήσει τον ιό, σεβασμός και ενδιαφέρον για καθετί γύρω μας έμψυχο ή άψυχο.

Μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις να σου συμβεί. Φέρσου όπως θα ήθελες να σου φερθούν.

Πριν η παχυδερμίαση καταλάβει τη πόλη, ας αντισταθούμε, πριν να είναι πια πολύ αργά, επειδή “μικρές πράξεις οδηγούν στο μεγάλο κατόρθωμα” (Ταο τε Tσινγκ-βιβλίο του ταοϊσμού).

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.