Hνωμένες Πολιτείες – Πανδημία και αμερικανική ήπειρος

Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης

Αναμφίβολα η αυγή του 2021 έχει πιο ευνοϊκά χαρακτηριστικά για την διεθνή κοινότητα από το δυστοπικό 2020.

Η ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων από τον Τζο Μπάιντεν έναν μετριοπαθή και συναινετικό κεντρώο πολιτικό. Παράλληλα ενθαρρυντικά είναι τα δεδομένα για τα εμβόλια της Covid-19 που ήδη έχουν τεθεί σε μαζική παραγωγή ενώ οι πρώτοι εμβολισμοί έχουν ήδη ξεκινήσει ξεπερνώντας ακόμα και τις πλέον φερέλπιδες προσδοκίες των ειδικών.

Παρόλα αυτά οι επιπτώσεις της πανδημίας σε όλα τα επίπεδα δεν πρόκειται να διαγραφούν αστραπιαία.

Αντίθετα τα προβλήματα θα συνεχίσουν να είναι οξύτατα σε εκτεταμένες γεωγραφικές ζώνες όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή και η Λατινική Αμερική όπου χώρες όπως η Βραζιλία θα συνεχίσουν να δοκιμάζονται από την πανδημία και την οικονομική κατάρρευση.

Σίγουρα όχι τυχαία τους προηγούμενες μήνες δύο εμβληματικά αμερικανικά περιοδικά που επικεντρώνονται στις διεθνείς σχέσεις, την διπλωματία και ευρύτερα την εξωτερική πολιτική εκδόθηκαν με το πρωτοσέλιδο το ερωτηματικό. Is Washington losing Latin America?Γεγονός που υπογραμμίζει με τρόπο εμφατικό πως η νέο-απομονωτιστική πολιτική Trump, περιόρισε δραματικά τις δυνατότητες αμερικανικής παρέμβασης στις διεθνείς εξελίξεις, προκαλώντας τεράστια κενά ασφαλείας ακόμα και στο μαλακά υπογάστριο των ΗΠΑ την νοτιοαμερικανική υπο-ήπειρο.

Αναμφίβολα η λατινική Αμερική ήδη από την εποχή του δόγματος Μονρόε και την σταδιακή απαλλαγή ολόκληρης της αμερικανικής ηπείρου από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία υπήρξε προνομιακό πεδίο για την διεθνοπολιτική, οικονομική και στρατιωτική εξάπλωση των ΗΠΑ.

Είναι οξύμωρο αλλά ότι δεν κατόρθωσε η Σοβιετική Ένωση μέσω τους κινήματος των αδέσμευτων και την δημιουργία αντάρτικων κινημάτων, ακόμα και στην πιο σκληρή περίοδο του ψυχρού πολέμου. Δηλαδή την αμφισβήτηση της επιρροής των ΗΠΑ στην περιοχή , έγινε πραγματικότητα στην διάρκεια της διακυβέρνησης της Trump.

Aναμφίβολα η προσπάθεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν για την αποκατάσταση της αμερικανικής γεωστρατηγικής κυριαρχίας των ΗΠΑ στην νοτιοαμερικανική υποήπειρο έχει να ξεπεράσει πολλούς σκοπέλους.

Καθώς είναι απίθανο να υπάρξει εκτεταμένη διαθεσιμότητα εμβολίων μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2021 πολλές χώρες της λατινικής Αμερικής έχουν ελάχιστα μέσα για να αναχαιτίσουν το αναμενόμενο τρίτο κύμα της πανδημίας.

Παράλληλα οι βασικές εστίες πολιτικών εντάσεων προβάλουν μέσα από έναν ιδιαίτερα μεγάλο εκλογικό κύκλο. Προεδρικές εκλογές στον Ισημερινό του Περού και την Χιλή αλλά και βουλευτικές στην Αργεντινή και το Μεξικό. Όλες αυτές οι σημαντικές χώρες της Νότιας Αμερικής, ήδη αντιμετωπίζουν δημοσιονομική κατάρρευση, απόρροια των αυξημένων δημοσίων δαπανών που διαχύθηκαν στις προσπάθειες για την αναχαίτιση της πανδημίας και την αντιμετώπιση των συνεπειών.

Πιο συγκεκριμένα ο πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες αναμένεται να βγει αποδυναμωμένος. Στο Μεξικό η δημοτικότητα του Μάνουλε Λόπες Ομπραντόρ παραμένει υψηλή και το κυβερνητικό κόμμα θα διατηρήσει την πλειοψηφία, επιτρέποντας του να συνεχίσει την ανορθολογική οικονομική πολιτική που υπονομεύει την επιχειρηματικότητα, παραδίδοντας ταυτόχρονα εκτεταμένες γεωγραφικές περιοχές τόσο μεγάλων αστικών κέντρων όσο και της μεξικανικής υπαίθρου στο οργανωμένο έγκλημα και τις ισχυρές και συνάμα ένοπλες συμμορίες για την χώρα δημιουργώντας ένα πλήρως αποσταθεροποιημένο περιβάλλον στα νότια σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών που επιτείνει τα προς βορρά μεταναστευτικά ρεύματα αλλά και νέες εστίες μεγάλης και χαμηλής παραβατικότητας στο έδαφος των ΗΠΑ.

Όμως ο μεγαλύτερος κίνδυνος εστιάζεται στον Ισημερινό όπου ο μετριοπαθής φιλελεύθερος και συνάμα φιλοαμερικάνος υποψήφιος Γκιγιέρμο Λάσο πρόκειται να έρθει αντιμέτωπος με αντιπάλους που ήδη έχουν δηλώσει την πρόθεση να απειλήσουν το πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και την οικονομική σταθερότητα της χώρας. Αντίστοιχα στο Περού, η ολοένα εντεινόμενη δυσαρέσκεια στρώνει το χαλί της ανόδου στην εξουσία αριστερών υποψηφίων , ενώ στην Χιλή είναι πιθανό να ξεσπάσουν νέες βίαιες ακόμα και πολύνεκρες ταραχές αφήνοντας ένα μεγάλο πεδίο δράσης και ευνοϊκούς πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς για υποψηφιότητες προερχόμενες από την αριστερά.

Στην Λατινική Αμερική διαμορφώνεται ένα άναρχος, σχεδόν χαοτικός κόσμος. Όμως για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν υπάρχει το περιθώριο για να εγκαταλείψουν την λατινοαμερικανική υποήπειρο.

Καταρχήν από την γεωγραφική τους θέση οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αδύνατον να επιλέξουν το δόγμα του απομονωτισμού και να λειτουργήσουν αποκομμένες από την υπόλοιπη αμερικανική ήπειρο. Επομένως είναι απαραίτητο να επανενεργοποιήσουν μηχανισμούς οικονομικής διείσδυσης αλλά και διακριτικού ελέγχου για να διατηρήσουν τις λατινικές χώρες στην σφαίρα επιρροής τους.