Διαβάζοντας σωστά την Ιστορία

Γράφει ο Νικόλας Γιάννου, Φοιτητής Θεολογίας

Δεκαπέντε  Αυγούστου. Η μεγάλη εορτή της κοιμήσεως της Θεοτόκου, η «Παναγιά» όπως την αποκαλούμε εμείς οι Έλληνες.

Κάθε χρόνο γίνεται λαμπρός εορτασμός σε όλη τη χώρα, και ιδιαίτερα στην Τήνο, όπου υπάρχει η μεγάλη εκκλησία της Παναγίας, με την συμμετοχή και των ενόπλων δυνάμεων. 

Κάπως έτσι γιόρταζαν και το 1940 οι Έλληνες την γιορτή της Υπεραγίας Θεοτόκου. Όμως, όπως οι περισσότεροι γνωρίζετε, εκείνη την ημέρα ιταλικό υποβρύχιο τορπίλισε το καταδρομικό πλοίο «Έλλη» και το βύθισε.

Εννοείται πως οι τότε αρχές γνώριζαν πως τον τορπιλισμό τον έκαναν οι Ιταλοί. Όπως όμως παρατηρούμε  και από το σχετικό φύλλο της εφημερίδας, ο ελεγχόμενος τύπος ανακοίνωσε πως το πλοίο βυθίστηκε «υπό αγνώστου υποβρυχίου».

Ήταν η πράξη αυτή των Ιταλών casus belli ; Προφανώς και ναι. Έπρεπε να κηρύξει τον πόλεμο σε εκείνη την φάση η Ελλάδα; Όχι.

 Η πατρίδα μας δεν ήταν ακόμα τελείως έτοιμη. 

Η εποχή δεν ήταν κατάλληλη. Πόλεμος το καλοκαίρι είναι κάτι που θα συνέφερε τους Ιταλούς. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές ο Χίτλερ είχε συμβουλέψει τον Μουσολίνι να μην επιτεθεί στην Ελλάδα τον χειμώνα όπου η αεροπορία θα ήταν άχρηστη και γενικά το έργο του ιταλικού στρατού θα δυσκόλευε πολύ.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την στιγμή. Οι Ιταλοί βυθίζουν ελληνικό πολεμικό πλοίο που τιμούσε την Παναγιά, την αγάπη των Ελλήνων. Μιλάμε για ύψιστη προσβολή, εθνική και θρησκευτική! Για αυτό το κάνανε. Αλλά ο υπεύθυνος ηγέτης δεν παρασύρεται από συναισθήματα, πρέπει να κοιτάει με ψυχραιμία τα γεγονότα και να δρα αναλόγως. Ορθή η επιλογή να μην κηρυχθεί πόλεμος τότε. 

Δεν πρέπει να μείνουμε όμως μόνο στο ότι ο Μεταξάς τότε παρά την προσβολή απέφυγε τον πόλεμο. Τότε το ιστορικό παράδειγμα θα είναι ελλιπές. Θα συμπέραινε ένας σημερινός «ρεαλιστής» πως το σωστό είναι να αφήνουμε τους γείτονες να μας προσβάλουν χωρίς να αντιδρούμε ποτέ, να είμαστε καρπαζοεισπράκτορες. Όχι.

 Το ιστορικό παράδειγμα είναι πλήρες όταν καταλάβουμε πως παράλληλα ο Μεταξάς επί τέσσερα χρόνια εργαζόταν πυρετωδώς ώστε η Ελλάδα να είναι έτοιμη. 

Είναι ιδιαίτερα συγκινητική η διήγηση της Λένας Μεταξά (η γυναίκα του) η οποία αναφέρει πως λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου (μετά τον τορπιλισμό φυσικά) είδε τον άντρα της να έρχεται στο σπίτι και, όπως αναφέρει, «τον είδα μετά από καιρό ιδιαίτερα ζωηρό και χαρούμενο, «είμαστε έτοιμοι τώρα, ας επιτεθούν όποτε θέλουν, η Ελλάδα είναι έτοιμη» είπε».

Αυτή είναι η σωστή ανάγνωση της ιστορίας λοιπόν. Ναι μεν δεν παρασύρεσαι σε σύρραξη όταν δεν είσαι έτοιμος αλλά μην μένεις εκεί, όπως δηλαδή συμβαίνει σήμερα. 

«Θα νικήσει αυτός που ξέρει πότε να πολεμήσει και πότε να μην πολεμήσει» έλεγε ο Σουν Τζού. Ο Μεταξάς ήταν Μεταξάς επειδή ήξερε ακριβώς αυτό το πράγμα. Για αυτό οδηγηθήκαμε στο έπος του 1940 και όχι στην πανωλεθρία του 1897. 

Ο λόγος της ιστορικής αυτής αναδρομής είναι επειδή παρακολουθώ τους «γείτονες μας» να έχουν αποθρασυνθεί πλήρως και εμάς να παρακολουθούμε ανήμποροι. Ούτε οι αλόγιστες κραυγές που λένε χωρίς ιδιαίτερη σκέψη «βυθίστε τους» μου αρέσουν ούτε οι υποχωρητικές: «μα τι θέλετε; Πόλεμο;». 

Όχι, δεν θέλουμε πόλεμο. Si vis pacem para bellum έλεγαν όμως πολύ σωστά οι Αρχαίοι Ρωμαίοι. Δηλαδή: «Εάν θες ειρήνη να ετοιμάζεσαι για πόλεμο». Θέλουμε την ειρήνη αλλά να είναι συνδεδεμένη και με εθνική αξιοπρέπεια! Θέλουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα να γίνονται σεβαστά. Θέλουμε η Ελλάδα να είναι ισχυρή οικονομικά , διπλωματικά, στρατιωτικά. Τότε μόνο θα μαζευτεί ο αντίπαλος, όταν μας υπολογίζει και αντιλαμβάνεται πως κάθε δράση μπορεί να φέρει και αντίδραση.  

Το παράδειγμα του Ιωάννη Μεταξά ας γίνει οδηγός και για τους δύο. Και για όσους θέλουν πόλεμο τώρα και για όσους δεν τον θέλουν με τίποτα. Έχουν πολλά να μάθουν από τη στάση του, και να θυμούνται ότι για τη στάση του αυτή κέρδισε για πάντα μια θέση στην ιστορία. 

Καλή Παναγιά.